Wady zgryzu a wady wymowy to korelacja często pomijana w diagnozie logopedycznej i ortodontycznej. Czy zastanawialiście się kiedykolwiek, jak wady zgryzu mogą wpływać na wady wymowy u Waszych dzieci? Nabyte wady zgryzu stanowią niemal 90% wszystkich przypadków i niewątpliwie mają wpływ na rozwój mowy. Dlatego warto znać związek pomiędzy tymi dwoma obszarami.
Wada zgryzu, czyli co?
Nieprawidłowy zgryz, czyli niewłaściwe ułożenie zębów szczęki i żuchwy, może przyjmować różne formy. Może dotyczyć nieprawidłowego nagryzu pionowego (zgryz otwarty, głęboki), poziomego (dotylne i doprzednie wady), zgryzu krzyżowego, przewieszonego, zaburzeń linii symetrii łuków zębowych, ale i stłoczenie zębów, szparowatości, nieprawidłowego zaguzkowania zębów czy nieprawidłowego kształtu łuków zębowych (górny powinien mieć kształt elipsy, dolny paraboli).
Przyczyny wad zgryzu i ich wpływ na wymowę
Wady zgryzu mogą wynikać z różnych czynników. Należą do nich m.in. parafunkcje, takie jak ssanie palca, warg, języka, smoczka, obgryzanie paznokci, które mogą prowadzić do zwężenia górnego łuku zębowego, wychylenia siekaczy górnych, zgryzu otwartego, krzyżowego, wad doprzednich, dotylnych. To skutkować może międzyzębową wymową głosek takich jak t, d, n, s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź.
Na naszym Instagramie znajdziecie więcej wskazówek logopedycznych dla rodziców w cyklu Przystanek Logopeda.
Dysfunkcje oddychania, takie jak oddychanie torem ustnym lub mieszanym, mogą prowadzić do tyłożuchwia, wychylenia przednich zębów, zwiększenia wysokości podniebienia, zgryzu krzyżowego. W rezultacie, mogą pojawiać się problemy z wymową międzyzębową wielu głosek (t, d, n, s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź) i rotacyzmem.
Nieprawidłowe połykanie związane z niewłaściwą pracą języka (m.in. tongue thrust – tłoczenie na zęby) powoduje wychylenie zębów w odcinku przednim i bocznym. Taki problem może przyczynić się do międzyzębowej, bocznej wymowy i nieprawidłowej realizacji głoski r.
Nieprawidłowa postawa ciała i dysfunkcje regulacji napięcia mięśniowego mogą również prowadzić do wad zgryzu, takich jak wady dotylne czy doprzednie (w zależności od pozycji głowy, barków, miednicy). W rezultacie, możemy obserwować problemy takie jak nosowanie, seplenienie, nieprawidłowa realizacja głoski r, czy mowa bezdźwięczna.
Na koniec, dysfunkcje żucia są źródłem m.in. poprzecznych wad zgryzu, stłoczenia zębów, zwężenia szczęki i żuchwy. To z kolei może skutkować wymową boczną i nieprawidłową wymową wielu głosek.
Moje dziecko nie mówi, mówi mało lub nie chce mówić — kiedy iść do logopedy?
Współpraca ortodonty i logopedy kluczem efektywnej terapii
Jak podkreślają J. Jarka i A. Angerman w swojej publikacji “O powstaniu wad zgryzu” (Opole 2022): „Raczej nie wyrastamy z wad zgryzu tylko one wrastają w nas”. Dlatego przy wątpliwościach warto skonsultować się ze specjalistą. Współpraca ortodonty i logopedy jest nieodzowna w skutecznym leczeniu wad zgryzu i związanych z nimi wad wymowy. W końcu, to właśnie zdrowy zgryz jest kluczowy dla prawidłowej mowy naszych dzieci!
Logopeda na Teneryfie – harmonijny rozwój Twojego dziecka
