Co zrobić, by dziecko zaczęło mówić? Istnieje wiele sposobów, które zachęcają dziecko do mówienia. Pamiętać należy, że rozwój mowy dziecka przebiega w odpowiedniej kolejności i następstwie. Jest wiele rzeczy, które możesz zrobić, aby pomóc mu w tym procesie. Prezentowane niżej – proste, wymagające przede wszystkim Twojej uwagi i czasu – sposoby na wspieranie rozwoju mowy dziecka sprawdzają się najlepiej.
Na naszym Instagramie znajdziecie więcej wskazówek logopedycznych dla rodziców w cyklu Przystanek Logopeda.
Co zrobić, by dziecko zaczęło mówić?
Rozmawiajcie
Mów do dziecka często. Opowiadaj o otaczającej Was rzeczywistości i zdarzeniach. Pytaj i daj szansę na odpowiedź.
Kiedy i w jakiej kolejności powinno mówić dziecko? Treściwie opisane etapy rozwoju mowy dziecka znajdują się vademecum we wpisie:
Czytajcie, śpiewajcie, grajcie
Wspólnie czytajcie książki. Recytujcie wierszyki. Grajcie w zabawy słowne lub słowno-dotykowe.
A jakie powinny być książki dla małych dzieci? Odpowiedź to – książki interaktywne – obrazkowe, tekturowe, z ruchomymi elementami, niespodziankami i zaskakującymi zagadkami. Ogrom pomysłów na tytuły będące źródłem czytelniczej radości znajdziecie we wpisach poniżej.
Książki interaktywne dla dzieci – serie stworzone z myślą o najmłodszych
Zadbajcie o kontakt wzrokowy
Staraj się mówić do dziecka, utrzymując z nim kontakt wzrokowy i pole wspólnej uwagi. Możesz pozycją ciała ułatwiać dziecku nawiązanie kontaktu wzrokowego – niech Twoja twarz będzie na wysokości twarzy dziecka. Sprawdzają się również zabawy typu “a-kuku”.
Mówcie wolniej
Chociaż szczególny rodzaj modulowania głosu, zróżnicowanej intonacji i używania wyższego tonu fachowo określany jest terminem “mowa matczyna”, to pediatrzy, psychologowie i logopedzi zalecają, by nie tylko matki, ale także najbliżsi oraz osoby z otoczenia, w taki właśnie sposób zwracali się do dzieci.
Logopeda na Teneryfie – harmonijny rozwój Twojego dziecka
Wspomagajcie komunikację
Pamiętaj, że komunikację werbalną (szczególnie rozumienie) wspomóc mogą gesty, mimika.
Moje dziecko nie mówi, mówi mało lub nie chce mówić — kiedy iść do logopedy?
Mówcie poprawnie, ale nie hiperpoprawnie
Możesz zdrabniać, ale nie nadużywać spieszczeń. Nie sepleń. Unikajcie zniekształcenia brzmienia wyrazów. Mów normalnie!
Bądźcie przyjaznymi rozmówcami
Chciej rozmawiać, podtrzymuj dialog. Staraj się rozumieć, co chce Ci przekazać dziecko. W razie nieporozumienia, braku reakcji stosuj synonimiczne konstrukcje, słowa bliskoznaczne.
Ograniczcie telewizję i wszelkie wyższe technologie
Człowiek uczy się języka i mowy w bezpośrednim kontakcie z drugim człowiekiem, nie z bajek i filmów. Badania pokazują, że dzieci do 2-3 lat niemówiące lub z ryzykiem opóźnionego rozwoju mowy oglądające telewizję lub korzystające z wysokich technologii mogą mieć ORM (opóźniony rozwój mowy).
Wczesna nauka czytania a rozwój mowy dziecka niemówiącego, rozwijającego język z opóźnieniem i dwujęzycznego
Gimnastykujcie buzię i język
Sprawne funkcjonowanie narządów mowy przekłada się na prawidłowe wymawianie wszystkich głosek. Gimnastyka narządów artykulacyjnych to jedno. Właściwa dieta zapewniająca pracę narządów przy odgryzaniu, gryzieniu i żuciu (a więc m.in. sprawne przechodzenie z papek do pokarmów angażujących mięśnie orofajcalne) to druga kwestia. Jak smacznie, łatwo, tanio, a przy tym zdrowo zapełnić talerz, a w konsekwencji i brzuszek małego dziecka podpowiada Natalia na blogu zdrowy-maluch.pl.
Nie należy zapominać o odpowiednich dla wieku “akcesoriach”, np. kubek otwarty zamiast niekapków, rezygnacja ze smoczka do 6 -12 miesiąca.
Osobnym tematem jest obserwacja postawy ciała dziecka, napięcia mięśniowego, ale i odruchów oralnych, które niewygaszone lub niezintegrowane w odpowiednim czasie “owocują” przetrwałymi odruchami (np. ssanie palca), parafunkcjami (np. obgryzaniem paznokci, bruksizmem) i dysfunkcjami w obrębie kompleksu ustno-twarzowego (np. przetrwałe połykanie infantylne).
Dbajcie o słuch
Zgadujcie, co słychać za oknem. Szukajcie ukrytych źródeł dźwięku. Powtarzajcie słowa, zdania, wierszyki. Bawcie się głosem, melodią języka, rymem, akcentem, tempem i intonacją.
Pamiętaj, by regularnie badać słuch dziecka.
Mam nadzieję, że już wiesz, co zrobić, by dziecko zaczęło mówić. Oczywiście istnieje wiele więcej sposobów, które wspierają rozwój mowy dziecka. Zaproponowane czynności należą do tych, które nie wymagają dużego nakładu pracy, jedynie (aż?) czasu i dobrego nastawienia. Owocnej zabawy!
Aby wspierać rozwój mowy dziecka, ważne jest, aby dużo z nim rozmawiać, opowiadać o codziennych czynnościach i otaczającym świecie. Regularne czytanie książek, śpiewanie piosenek i zabawa w gry słowne mogą również znacząco przyczynić się do postępów w nauce mowy.
Zachęcanie dziecka do mówienia można osiągnąć poprzez zadawanie pytań wymagających więcej niż jednowyrazowej odpowiedzi, wspólne czytanie książek z pytaniami o treść oraz angażowanie dziecka w rozmowy o interesujących go tematach. Utrzymywanie kontaktu wzrokowego i pokazywanie zainteresowania tym, co dziecko próbuje wyrazić, również są ważne.
Nauczanie dziecka mówienia powinno odbywać się przez modelowanie jasnej i poprawnej wymowy, powtarzanie prostych słów i zdań oraz zachęcanie do ich naśladowania. Można również wykorzystać specjalne zabawki edukacyjne zaprojektowane do wspierania rozwoju mowy.
Istnieją ćwiczenia logopedyczne, które poprawiają zdolności artykulacyjne dziecka. Są to ćwiczenia poprawiające kontrolę mięśni mowy, takie jak dmuchanie na piórka, picie przez słomkę czy robienie zabawnych min.
Zabawki, które wymagają aktywności werbalnej (np. lalki, zestawy do roli zawodowych jak „lekarz” czy „sklep”) czy gry planszowe skupiające się na używaniu języka zwłaszcza w sposób kreatywny.
Korzystanie z urządzeń elektronicznych, Nadmierne korzystanie z urządzeń elektronicznych może ograniczać czas na rozwijające mowę interakcje z innymi ludźmi i zabawy, które stymulują rozwój językowy.
Regularne badania słuchu są ważne, ponieważ problemy ze słuchem mogą wpływać na rozwój mowy. Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko ma problemy ze słuchem, skonsultuj się z lekarzem, który może zalecić dalsze testy i ewentualne leczenie.
“Opowiadania do słuchania” – gotowy zestaw ćwiczeń wspomagających percepcję słuchową
UKŁADANKI LEWOPÓŁKULOWE – moja recepta na sprawny rozwój mowy i myślenia logicznego dziecka
Interaktywna plansza “Droga” – zbiór językowych i matematycznych ćwiczeń w pełni aktywizujących dziecko
Na co zwracać uwagę wybierając smoczek, czyli najlepszy smoczek dla dziecka
Historyjki obrazowe – doskonały pretekst do ćwiczeń językowych
“Świat opowiadany”, czyli 44 scenariusze obrazkowe
“Tik Tak Bum Junior” – bombowa gra w skojarzenia
“Co oni mówią? Co oni myślą?” – odczytywanie emocji w zachowaniu i języku
Wspieranie rozwoju mowy u dzieci – jak to zrobić? Ponad 30 cennych porad, które musisz znać!
“Hela i Tomek” – aktywizująca seria książeczek dla dzieci z opóźnionym rozwojem mowy
Wnioskowanie przez analogię – mechanizm lewej półkuli usprawniający naukę języka
Sekrety dziecięcego uśmiechu – dlaczego pozycja spoczynkowa warg Twojego dziecka może zmienić jego przyszłość?
Jak stymulować rozwój mowy i inne funkcje poznawcze? Układanki edukacyjne “Wiem, co jem” i “Pociąg sekwencyjny”
Matematyczny trening dla najmłodszych, czyli edukacyjna gra karciana dla dzieci “Bubbles”
Moje dziecko nie mówi, mówi mało lub nie chce mówić — kiedy iść do logopedy?
