Jak odblokować zapomniane wspomnienia z wczesnego dzieciństwa - Przystanek Rodzinka - blog parentingowy o dzieciach okiem logopedki

Nowe badanie opublikowane w Scientific Reports sugeruje, że krótkotrwała zmiana sposobu postrzegania własnego ciała może ułatwić przypominanie sobie autobiograficznych wspomnień, w tym tych z wczesnego dzieciństwa. To pierwsze tego typu odkrycie pokazujące, że dorośli mogą skuteczniej sięgać do odległych wspomnień po tymczasowym zobaczeniu siebie z dziecięcą wersją własnej twarzy.

Jak iluzja twarzy łączy umysł z ciałem

Badanie przeprowadzili neuronaukowcy z Anglia Ruskin University w Cambridge, angażując 50 dorosłych ochotników. Eksperyment wykorzystywał technikę znaną jako “iluzja wtopienia” (enfacement illusion), która sprawia, że ludzie zaczynają odczuwać obcą twarz widzianą na ekranie jako własne odbicie.

Każdy uczestnik oglądał na żywo wideo własnej twarzy, którą cyfrowo zmodyfikowano filtrem, by przypominała ich wygląd z dzieciństwa. Gdy uczestnicy poruszali głową, obraz na ekranie odzwierciedlał te ruchy, tworząc wrażenie, że dziecięca twarz rzeczywiście do nich należy. Grupa kontrolna przeszła przez tę samą procedurę, ale widziała swoją niezmienioną dorosłą twarz.

Po zakończeniu iluzji uczestnicy wzięli udział w wywiadzie mającym na celu wywołanie wspomnień zarówno z wczesnego życia, jak i z ostatniego roku.

Wyraźny wzrost liczby przypominanych szczegółów z dzieciństwa

Badacze zmierzyli, ile detali uczestnicy uwzględniali, opisując swoje epizodyczne wspomnienia autobiograficzne. To właśnie ten rodzaj wspomnień pozwala człowiekowi mentalnie przeżyć ponownie przeszłe doświadczenia i “cofnąć się w czasie” we własnym umyśle.

Wyniki pokazały, że osoby, które widziały młodszą wersję siebie, przypominały sobie znacznie więcej szczegółowych wydarzeń z dzieciństwa niż te, które oglądały swoją zwykłą dorosłą twarz. To pierwsze dowody na to, że subtelne zmiany w postrzeganiu własnego ciała mogą wpływać na głębokość dostępu do odległych wspomnień.

Odkrywanie związku między ciałem a pamięcią w mózgu

Według badaczy to odkrycie rzuca nowe światło na to, jak percepcja ciała oddziałuje z pamięcią. Może to w przyszłości prowadzić do nowych metod dostępu do zapomnianych lub trudno dostępnych wspomnień, w tym tych z okresu zwanego “amnezją dziecięcą”, która zazwyczaj obejmuje pierwsze lata życia.

Główny autor badania, dr Utkarsh Gupta, który przeprowadził je podczas doktoratu na Anglia Ruskin University, a obecnie pełni funkcję badacza w dziedzinie neuronauki poznawczej na University of North Dakota, wyjaśnił: “Wszystkie wydarzenia, które pamiętamy, to nie tylko doświadczenia zewnętrznego świata, ale także doświadczenia naszego ciała, które jest zawsze obecne.”

Badacz dodał: “Odkryliśmy, że tymczasowe zmiany w cielesnym ja, konkretnie wcielenie się w dziecięcą wersję własnej twarzy, mogą znacząco ułatwić dostęp do wspomnień z dzieciństwa. Może to wynikać z faktu, że mózg koduje informacje o ciele jako część szczegółów wydarzenia. Ponowne wprowadzenie podobnych wskazówek cielesnych może pomóc nam odzyskać te wspomnienia, nawet dekady później.”

Ponowne wyobrażenie siebie by odwiedzić przeszłość

Profesor Jane Aspell, kierująca Self & Body Lab na Anglia Ruskin University i współautorka badania, dodała: “Kiedy powstawały nasze wspomnienia z dzieciństwa, mieliśmy inne ciało. Zastanawialiśmy się więc: gdybyśmy mogli pomóc ludziom ponownie doświadczyć aspektów tamtego ciała, czy moglibyśmy pomóc im przypomnieć sobie wspomnienia z tamtego czasu?”

Profesor Aspell kontynuowała: “Nasze odkrycia sugerują, że cielesne ja i pamięć autobiograficzna są ze sobą powiązane, ponieważ tymczasowe zmiany w doświadczeniu cielesnym mogą ułatwić dostęp do odległych wspomnień autobiograficznych.”

Co więcej, badaczka podkreśliła praktyczny potencjał odkrycia: “Te wyniki są naprawdę ekscytujące i sugerują, że dalsze, bardziej wyrafinowane iluzje cielesne mogłyby być używane do odblokowywania wspomnień z różnych etapów naszego życia – być może nawet z wczesnego niemowlęctwa. W przyszłości możliwe będzie nawet zaadaptowanie iluzji, by stworzyć interwencje, które mogłyby wspomóc przypominanie u osób z zaburzeniami pamięci.”

Warto wiedzieć, że to badanie otwiera nowe perspektywy nie tylko dla zrozumienia mechanizmów pamięci, ale także dla przyszłych zastosowań terapeutycznych. Szczególnie interesujące jest to, że mózg przechowuje nie tylko treść wydarzeń, ale także kontekst cielesny, w jakim te wydarzenia miały miejsce. Ta odkryta przez naukowców zależność może mieć znaczenie dla wsparcia rozwoju dzieci oraz dla lepszego rozumienia, jak wspomnienia kształtują się we wczesnych latach życia.

Więcej informacji