Charakteryzowane we wpisie książki edukacyjne dla dzieci to początek cyklu lektur przybliżających młodym czytelnikom tajemnice nauki. Dwie części wydane do tej pory w Polsce – “Fizyka kwantowa i jej tajemnice” oraz “Teoria względności i jej tajemnice” – zaznajamiają dzieci (i nie tylko 😉 ) z wielkimi osobistościami ze świata fizyki, chemii i astronomii oraz przede wszystkim z ich doniosłymi i przełomowymi dla nauki oraz życia codziennego odkryciami. Czytelne schematy, graficznie przedstawiane doświadczenia, liczne infografiki oraz zabawne i często uosobione fizyczne pojęcia stanowią przystępną porcję wiedzy dla młodych miłośników nauk ścisłych.
“Fizyka kwantowa i jej tajemnice”
Lektura “Fizyki kwantowej” rozpoczyna się spotkaniem z Sir Isaakiem Newtonem i poznaniem jego zasad dynamiki. Wszystko po to, by m.in. wyznaczyć parabole lotu kuli armatniej, by przewidzieć zaćmienie słońca lub np. zbudować most.
Zaraz po fizyce klasycznej mamy okazję dowiedzieć się, w jaki sposób w teorii Maxa Plancka pojawiły się “paczki” energii, czyli kwanty.
Krótka znajomość z Jamesem Clerkiem Maxwellem – i prześledzenie dowodu dotyczącego twierdzenia, że światło jest falą – poprzedza znacznie dłuższe spotkanie z Albertem Einsteinem.
W dowcipny sposób wyjaśnione zjawisko fotoelektryczne (światło nie składa się z fal, ale cząstek czyli fotonów) przybliża młodemu czytelnikowi temat światła, jego częstotliwości oraz zależności jego barwy od posiadanej energii (im większa jest częstotliwość fotonu, tym większa jest jego energia).
Naukowo, ale jednocześnie dowcipnie – bo w formie komiksowo przedstawionych historii – wyjaśnione ponad wiekowe wątpliwości związane z naturą światła (fala czy zbiór cząstek?) stają się pretekstem do wprowadzenia iście naukowego pojęcia dualizmu korpuskularno-falowego.
Maxwell, Newton i Einstein to tylko kilku z możliwych do poznania podczas lektury osobistości świata nauki.
Na czytelników czeka również m.in. Ernst Rutherford (jeden z pierwszych schematów budowy atomu), Dmitrij Mendelejew (układ okresowy) czy Niels Bohr (kwantowy model atomu).
To jednak nie wielkie osobistości nauki stanowią o sile książki, ale wszelkie doświadczenia, dzięki którym czytelnik ma możliwość samodzielnie wyciągać wnioski.
Ich, w zdecydowanej przewadze, graficzna (a nie – jak to ma miejsce w szkolnych podręcznikach – opisowa, nierzadko zbyt naukowa, przez co nużąca) forma, dowcipna narracja i zabawne rysunki sprawiają, że wiedza zdobyta podczas analizy praktycznie opisanych eksperymentów szybko zapada w pamięć.
Jeśli nie kojarzycie kota Schrödingera, zjawiska upiornego oddziaływania na odległość czy efektu tunelowego, to koniecznie sprawdźcie, jak do tych teorii odnieśli się ich twórcy oraz jak do tematu podeszli autorzy “Fizyki kwantowej”.
Kwantowa oś czasu załączona na końcu książki pomaga w linearnym odtworzeniu rozwoju kwantowych twierdzeń, teorii i idei – począwszy od równań elektromagnetycznych Maxwella i urywając na roku 2017, w którym to rozpoczęło się opracowywanie na szerszą skalę pierwszych komputerów kwantowych.
“Teoria względności i jej tajemnice”
Druga publikacja z cyklu przybliżającego młodym czytelnikom tajemnice nauki poświęcona jest w całości teorii względności Alberta Einsteina.
Nie bez kozery w książce pojawia się sylwetka wybitnego naukowca. Są to m.in. fotografie z różnych etapów jego życia czy np. wzmianki dotyczące rozmyślań genialnego nastolatka o czasie i przestrzeni, które pozwoliły mu po latach sformułować SZCZEGÓLNĄ TEORIĘ WZGLĘDNOŚCI, a później również OGÓLNĄ TEORIĘ WZGLĘDNOŚCI (która oprócz czasu i przestrzeni uwzględnia też inne czynniki, np. grawitację).
Gruntownie zanalizowane pojęcia:
- czasu (czym zmierzyć czas, czyli od zegara słonecznego do atomowego),
- przestrzeni (jednostki długości; systemy metryczne),
- ruchu (rodzaje pomiarów prędkość; różne układy odniesienia mające związek z mierzeniem pozycji, odległości, prędkości obiektu),
- prędkości światła,
pozwalają zrozumieć względność świata – niesamowite zjawisko, którego badanie i wyjaśnianie stało się celem życia Alberta Einsteina.
Ponadto autorzy książki poprzez graficznie przedstawiane eksperymenty oraz przytaczanie praktycznych zastosowań i konsekwencji naukowych twierdzeń i teorii przybliżają zjawiska m.in. dylatacji czasu i skracania się długości.
Na wytrwałych czytelników na końcu publikacji czeka krótkie podsumowanie teorii względności oraz garść wzorów matematycznych opisujących cały czas zgłębianą przez współczesnych naukowców SZCZEGÓLNĄ TEORIĘ WZGLĘDNOŚCI.
Książki edukacyjne dla dzieci (i nie tylko 😉 )“Fizyka kwantowa i jej tajemnice” oraz “Teoria względności i jej tajemnice” wydane zostały nakładem wydawnictwa Adamada.
Po najmłodszych adeptów nauk ścisłych polecam „Obrazy matematyki. Z wizytą w muzeum sztuki”.
Ciekawych świata przyszłych statystyków zachęcam do bezkonkurencyjnej lektury popularnonaukowej, czyli „Ja i świat. Informacje w obrazkach”.
