Dlaczego dzieci plotkują? Psychologia pogłosek - Przystanek Rodzinka - blog parentingowy o dzieciach okiem logopedki

Dramat towarzyski w świecie nastolatków pojawia się tak regularnie, że wielu dorosłych uznaje go za naturalny element dorastania. Problem w tym, że gdy owe napięcia obejmują toksyczne relacje, obmawianie i szerzenie nieprawdziwych historii, nie możemy mówić o normie. Młodzi ludzie dotknięci takimi sytuacjami przeżywają autentyczny ból, szczególnie gdy informacje krążą w mediach społecznościowych.

Konsekwencje dla osoby, której dotyczą pogłoski, bywają poważne: utrata pewności siebie, problemy z samooceną, a w skrajnych przypadkach depresja, myśli samobójcze czy zaburzenia odżywiania. By pomóc dziecku poradzić sobie z tą trudną rzeczywistością, warto najpierw zrozumieć mechanizmy stojące za plotkowaniem i rozsiewaniem niepotwierdzonej informacji.

Czym różni się pogłoska od plotki?

Te dwa pojęcia często używane są zamiennie, choć opisują nieco odmienne zjawiska. Pogłoska to historia przekazywana dalej bez sprawdzenia jej prawdziwości – osoba ją relacjonująca sama nie wie, czy to prawda. Plotka natomiast to zazwyczaj osobisty, wstydliwy detal przeznaczony do wywołania szoku.

Charakterystyka pogłosek

Informacje tego typu wędrują od osoby do osoby, ulegając drobnym zmianom przy każdym przekazie. W efekcie z czasem stają się zniekształcone lub wyolbrzymione. Większość rozsiewających je nie zastanawia się nad weryfikacją faktów. W szkole mogą dotyczyć różnorodnych kwestii:

Przesłuchań do szkolnego przedstawienia
Formy egzaminu końcowego z historii
Rzekomo tajnego związku liderki cheerleaderek z graczem szachowym

Czym wyróżnia się plotka?

Plotka zazwyczaj zawiera szokujące lub intymne szczegóły z czyjegoś życia. Szerzenie jej odbywa się za plecami danej osoby i zwykle przynosi ból. Tematyka koncentruje się wokół miłości, relacji, seksu – spraw, o których publicznie się nie rozmawia. Konsekwencje? Upokorzenie i cierpienie.

Sześć motywów stojących za plotkowaniem

Młodzi ludzie sięgają po plotki i pogłoski z różnych powodów, ale najczęstszym jest chęć dopasowania się do grupy oraz potrzeba poczucia własnej wyjątkowości w oczach rówieśników.

Poprawa własnego samopoczucia

Gdy ktoś czuje się źle ze sobą, może próbować odbić uwagę na innych. Opowiadanie o cudzych słabościach pozwala odwrócić reflektory od własnych problemów i przez chwilę poczuć się lepiej.

Potrzeba akceptacji rówieśniczej

Jeśli całe otoczenie dziecka angażuje się w przekazywanie niepewnych informacji, samo dziecko czuje presję, by postępować identycznie. Mechanizm grupowy działa silnie – brak uczestnictwa może oznaczać wykluczenie.

Pragnienie bycia w centrum

Nastolatek znający tajemnicę, o której nikt inny nie słyszał, automatycznie staje się centrum zainteresowania. Dla młodych ludzi walczących o pozycję w hierarchii szkolnej plotka stanowi narzędzie zdobywania popularności.

Dążenie do władzy

Niektóre dzieci pragną kontroli, którą osiągają poprzez obniżanie statusu innych osób. Rozsiewanie informacji kompromitujących kogoś innego to skuteczna metoda na wspinanie się po drabinie towarzyskiej.

Zemsta i zazdrość

Zazdroszczenie komuś wyglądu, pieniędzy czy popularności może prowadzić do wykorzystania plotki jako broni. Nastolatki często sięgają po ten mechanizm, by „wyrównać rachunki” z osobą, która ich zdaniem zasługuje na karę. Wymyślenie historii lub jej rozpowszechnienie zaspokaja głód odwetu.

Walka z nudą

Brak emocji w codzienności to częsty powód sięgania po plotki. Młodzi ludzie, którym brakuje bodźców, próbują ożywić rzeczywistość poprzez tworzenie dramatów. Badania wykazały, że naturalna ludzka ciekawość potrafi skłonić nas do poszukiwania informacji, nawet gdy nie przynoszą nam osobistej korzyści. Połączenie tej ciekawości z przyjemnością odkrywania nowego może wyjaśniać, dlaczego plotkowanie daje pozytywne odczucia.

Skutki doświadczania plotek

Młody człowiek, który stał się obiektem pogłosek czy plotek, zmaga się z wieloma trudnościami psychicznymi. Niszczenie pewności siebie i poczucia własnej wartości to tylko początek. Lista możliwych konsekwencji obejmuje także stany depresyjne, lękowe, zaburzenia jedzenia czy nawet myśli o zakończeniu życia.

Szczególnie bolesne stają się sytuacje, gdy informacje rozchodzą się przez platformy internetowe – wtedy młoda osoba nie ma ucieczki przed komentarzami i reakcjami. Materiał krąży nieustannie, przypominając o wstydzie i bólu.

Jak wspierać dziecko dotknięte plotkami

Zrozumienie motywacji stojącej za rozpowszechnianiem nieprawdziwych informacji stanowi pierwszy krok do skutecznej pomocy. Warto rozmawiać z dzieckiem o różnicy między pogłoską a plotką, tłumacząc mechanizmy społeczne w grupie rówieśniczej.

Równie ważne jest budowanie odporności psychicznej młodego człowieka. Praca nad samooceną, uczenie umiejętności radzenia sobie z krytyką oraz rozwijanie świadomości własnej wartości pomaga przetrwać trudny okres. Gdy sytuacja wymyka się spod kontroli i prowadzi do poważnych problemów emocjonalnych, konsultacja ze specjalistą – psychologiem czy terapeutą – może okazać się niezbędna.

Pamiętajmy, że drama rówieśnicza nie jest normalną ceną dorastania. To zjawisko wymagające reakcji ze strony dorosłych i świadomego działania wspierającego młodych ludzi w budowaniu zdrowych relacji opartych na szacunku, a nie na krzywdzeniu innych.

Źródło