Skoncentruj się! Zapamiętaj! Nie bujaj w obłokach! A może zamiast bezowocnie skupiać uwagę, pobawmy się wspólnie z dziećmi? ĆWICZENIA PAMIĘCI Katarzyny Sedivy wydawnictwa Arson dają nam taka możliwość, a autorka udowadnia, że uwagę, koncentrację, pamięć i spostrzegawczość ćwiczyć można skutecznie nawet z najmłodszymi. Ćwiczenie pamięci dziecka to doskonały wstęp do stymulacji innych funkcji poznawczych.
Bez zbędnego wprowadzenia zapraszam na szczegółowy opis wykorzystania kolejnej pomocy, z którą nie rozstaje się nawet w domu.
Jak zwykle załączam dużo zdjęć, by sposób wykonania ćwiczeń nie budził wątpliwości, a rodzic niepracujący na co dzień jako psycholog, pedagog, terapeuta czy logopeda mógł wykorzystać opisywaną pomoc w domowym zaciszu.
Zawartość
- 20 plansz tekturowych formatu A4 z kolorowymi rysunkami,
- 36 plakietek,
- instrukcja do wszystkich ćwiczeń.
Ćwiczone umiejętności, rozwijane kompetencje
- uwaga (świadome kierowanie uwagi),
- koncentracja,
- ćwiczenie pamięci dziecka (zapamiętywanie, odtwarzanie i przeszukiwanie pamięci),
- spostrzegawczość,
- analiza i synteza wzrokowa,
- rozumienie i nazywanie relacji przestrzennych,
- ćwiczenia fonetyczno-fonologiczne (głosek),
- ćwiczenia rzeczownika w formie dopełniacza,
- rozwijanie lewopółkulowych poznawczych umiejętności opartych na strategiach symultanicznych (prawopółkulowych) i sekwencyjnych (lewopółkulowych). Więcej o funkcjach prawej i lewej półkuli mózgu napisałam tutaj.
Dla kogo?
- dla dzieci potrzebujących stymulacji procesów koncentracji, uwagi oraz pamięci.
Zadania i ich interpretacja
Ćwiczenie pamięci dziecka — Zestaw I
Potrzebne pomoce:
Ćwiczenie 1
Wersja A
Terapeuta rozkładana przed dzieckiem kartoniki (2-4) w dowolnej kolejności. Po wspólnym nazwaniu obrazków, kolejno (z zachowaniem kierunku od lewej do prawej) odwraca kartoniki obrazkiem do stołu. Następnie pyta o umiejscowienie konkretnego obrazka – gdzie rower? Później – gdzie auto? Gdzie miś? Gdzie piłka?
Dodatkowym utrudnieniem będzie biała kartka, którą na 3 sekundy można przykryć odwrócone już kartoniki.
Wersja B
Korzystając z tego, że wybrane kartoniki z obrazkami z drugiej strony pomalowane zostały na różne kolory, można zapytać, po nazwaniu i odwróceniu obrazków – kto/co schowane zostało pod zielonym/niebieskim/żółtym/czarnym kwadratem?
Chcąc utrudnić zadanie, wystarczy po odwróceniu kartoników obrazkiem do stołu zmienić je miejscami, tak by dziecko obserwowało następującą roszadę kwadratów, a następnie przysłonić je czystą kartką.
Ćwiczenie 2
Wersja A
Zadanie to różni się od ćwiczenia 1 wersji A, gdyż zaraz po demonstracji i nazwaniu obrazka od razu zostaje on odwrócony. Następuje prezentacja kolejnego elementu i jego odwrócenie. Dziecko nie ma więc możliwości równoczesnego zaobserwowania wszystkich pokazanych obrazków.
Wersja B
Zadanie to różni się od ćwiczenia 1 wersji B, gdyż, tak jak powyżej, zaraz po demonstracji i nazwaniu obrazka od razu zostaje on odwrócony. Następuje prezentacja kolejnego elementu i jego odwrócenie. Dziecko nie ma więc możliwości równoczesnego zaobserwowania wszystkich pokazanych obrazków.
Chcąc utrudnić zadanie, wystarczy po odwróceniu kartoników obrazkiem do stołu zmienić je miejscami, tak by dziecko obserwowało następującą roszadę kwadratów, a następnie przysłonić je czystą kartką.
Ćwiczenie pamięci dziecka — Zestaw II
Potrzebne pomoce:
Dziecko analizuje (i próbuje zachować spostrzegany obraz w pamięci) jeden z dwóch obrazków będących parą. Ilustracje różnią się między sobą jakimś szczegółem. Następnie terapeuta odwraca prezentowany przez chwilę obrazek (czas uzależniony jest od możliwości analizy i syntezy wzrokowej dziecka) i pokazuje drugi. Dziecko porównuje go z obrazkiem widzianym chwilę wcześniej i stara się dostrzec różnice między nimi.
Ćwiczenie pamięci dziecka — Zestaw III
Potrzebne pomoce:
Ćwiczenie przebiega jak z pomocami w zestawie III, czyli dziecko analizuje (i próbuje zachować spostrzegany obraz w pamięci) jeden z dwóch obrazków będących parą. W tym jednak ćwiczeniu na jednej z ilustracji brakuje jakiegoś elementu. Opisywanie braku, a nie zmienionego szczegółu pozwala z dzieckiem ćwiczyć użycie rzeczownika w formie dopełniacza.
Ćwiczenie pamięci dziecka — Zestaw IV
Potrzebne pomoce:
Ćwiczenie 1
Na jednej z trzech plansz terapeuta umieszcza od 2 do 6 elementów w dowolnych miejscach, a następnie przykrywa wszystko białą kartką. Na drugiej takiej samej planszy dziecko odtwarza zapamiętany układ.
Ułatwieniem wzrokowego zapamiętania układu może być nazwanie relacji przestrzennych konkretnych elementów (na pniu, pod drzewem, na kopcu itp.), czyli pamięć wzrokowa wzmocniona zostanie percepcją słuchową.
Ćwiczenie 2
Ćwiczenie różni się od powyższego sposobem prezentacji. Prezentowany jest pierwszy element na planszy, a następnie odwracany. Później kolejny – prezentowany i odwracany. I tak dalej. Dziecko nie ma więc możliwości równoczesnego zaobserwowania wszystkich pokazanych obrazków. Dalszy przebieg ćwiczenia pozostaje bez zmian.
Autorka zwraca szczególną uwagę, by po wykonaniu zadania dziecko zawsze określało miejsce położenia zwierząt. Kładzie tym samym nacisk na ćwiczenie nazywania relacji przestrzennych przy okazji ćwiczeń typowo pamięciowych.
Ćwiczenie pamięci dziecka — Zestaw V
Potrzebne pomoce:
Po dokładnej analizie ilustracji i zapamiętaniu możliwie wszystkich szczegółów, planszę należy odwrócić, przykryć białą kartką lub po prostu zabrać. Zadaniem dziecka jest rozpoznanie, który element prezentowany na małej planszy z obrazkami pojawił się na dużej ilustracji.
Chcąc utrudnić ćwiczenie, można, bez pokazywania małych obrazków, zapytać, czy konkretny element pojawił się na planszy. Taki wariant zadania sprawia, że dziecko samo musi odszukać i ewentualnie odtworzyć w pamięci element, o który jest pytany.
Ćwiczenie pamięci dziecka — Zestaw VI
Potrzebne pomoce
Ćwiczenie 1
Terapeuta prezentuje obrazki prezentowane na pasku (2-,3- lub 4-elementowe). Można wspólnie z dzieckiem nazywać elementy na paskach – to doskonałe ćwiczenie fonetyczno-fonologiczne (c, s, dz, z oraz č – cz, š – sz, ž -rz, ż). Obrazki na pasku nie znalazły się razem przypadkowo – ćwiczona głoska występuje w różnych miejscach w wyrazach: w nagłosie, śródgłosie i wygłosie.
Dziecko zapamiętuje obrazki, po czym pasek znika z jego pola widzenia, a pojawia się drugi z brakującym elementem (brakującymi elementami). Zadanie polega na nazwaniu brakującego elementu (elementów).
Ćwiczenie 2
W tym wariancie dziecko odtwarza wszystkie widziane elementy z pamięci w kolejności prezentowanej na pasku.
Dzieci lubią pracować w ten sposób. Można więc wykorzystać jakiekolwiek memory z podwójną ilością elementów, np. z ulubionymi postaciami z książek lub bajek i przygotować samemu gry na wzór tej prezentowanej wyżej.
Ćwiczenie pamięci dziecka — Zestaw VII
Potrzebne pomoce:
Ćwiczenia pamięci symultanicznej
Terapeuta prezentuje od 3 do 12 obrazków (w zależności od stopnia trudności), które wspólnie z dzieckiem nazywa, a następnie przysłania kartką. Ze swojego identycznego zestawu obrazków prezentuje jeden obrazek lub obrazki dwu i trzyelementowe, a zadaniem dziecka jest odszukania ich we własnym zestawie i ułożenie w kierunku od lewej do prawej.
Zasada stopniowania trudności:
- 6 obrazków – równoczesne zapamiętanie 2 elementów,
- 8 obrazków – równoczesne zapamiętanie 2 elementów,
- 9 obrazków – równoczesne zapamiętanie 3 elementów,
- 12 obrazków – równoczesne zapamiętanie 3 elementów
Ćwiczenia pamięci sekwencyjnej
Terapeuta prezentuje od 4 do 12 obrazków (w zależności od stopnia trudności ćwiczenia, a więc możliwości percepcyjnych dziecka), wspólnie je nazywa i zakrywa czystą kartką. Ze swojego identycznego zestawu prezentuje 2 lub 3 obrazki, pamiętając, by pokazując kolejny, odwrócić poprzedni. Dziecko nie może widzieć obrazków równocześnie. Jego zadanie polega na odtworzeniu obrazków i ułożeniu ich pod spodem w kierunku od lewej do prawej.
Aforyzm Stanisława Jerzego Leca trafia w sedno. Świetnie wyćwiczona uwaga, pamięć i koncentracja, a więc dobrze wyposażony magazyn zachowanych informacji w naszym mózgu to ogromny komfort i gwarancja prawidłowego funkcjonowania człowieka w świecie.
Do ćwiczenia pamięci słuchowej polecam bezkonkurencyjne „Opowiadania do słuchania”, charakterystykę zestawu znajdziecie we wpisie — „Opowiadania do słuchania” – gotowy zestaw ćwiczeń wspomagających percepcję słuchową.
Owocnej zabawy i nauki z dziećmi!
