Na rynku wydawniczym nie brakuje pomocy logopedycznych wspierających prawidłowy rozwój mowy dziecka. Ogromny ich wybór nie zawsze idzie w parze z różnorodnością prezentowanych tam ćwiczeń, możliwościami dostosowania zadań do indywidualnych potrzeb szerokiego grona odbiorców (zarówno dzieci rozwijających się w normie, jak i z trudnościami rozwojowymi czy specjalnymi potrzebami edukacyjnymi) czy choćby przejrzystą metodyką pozwalającą korzystać z kart zarówno terapeutom, nauczycielom, jak i rodzicom bez specjalistycznego przygotowania. Jak na tle tej charakterystyki wypadają “Logosyczaki. Przedszkolaki”? Szczegółowy opis we wpisie.
Dla kogo?
Zestawowe karty pracy przeznaczone są dla dzieci od lat 6 przy rozwoju w normie oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w młodszym wieku szkolnym. Ćwiczenia można wykorzystywać podczas zajęć indywidualnych, jak i w małej grupie, dlatego z kart pracy mogą korzystać logopedzi, terapeuci, nauczyciele, a także rodzice pracujący z dzieckiem w domu.
Zawartość:
- ćwiczenia poprzedzają wskazówki metodyczne do pracy z dzieckiem oraz krótka charakterystyka ćwiczeń buzi i języka,
- dwustronny zestaw kart pracy do wykorzystania podczas załączonej gry planszowej,
- pozostałe karty pracy stanowiące odrębne ćwiczenia tematycznie niezwiązane z grą,
- 4 tekturowe karty razem tworzące planszę do gry,
- tekturowa teczka mieszcząca wszystkie karty.
Cały zestaw liczy 95 stron A4. Swobodnie wyjmowane karty świetnie nadają się do powielania. Ponadto znaczna część z nich jest czarno-biała – przeznaczona do samodzielnego kolorowania. Kilka kolorowych kart zostało wydrukowanych na twardej tekturze – to pojedyncze karty do gry, karty pracy ze standardowymi ćwiczeniami niezwiązanymi z planszówką oraz 4 karty, które odpowiednio wycięte, następnie razem połączone i podklejone tworzą planszę do gry.
Obszary rozwoju dziecka, w obrębie których rozwijane są jego kompetencje i ćwiczone umiejętności:
- motoryka duża,
- motoryka mała,
- ćwiczenia oddechowe,
- motoryka artykulacyjna:
- ćwiczenia języka,
- ćwiczenia warg,
- ćwiczenia policzków,
- ćwiczenia żuchwy i podniebienia,
- ćwiczenia słuchu fonematycznego,
- usprawnianie percepcji słuchowej i wzrokowej oraz koncentracji i pamięci,
- praca w obrębie samogłosek: a, o, u (ó), e, i, y, ą, ę,
- wywoływanie poprawnych wzorców artykulacyjnych głosek,
- utrwalanie w obrębie grupy syczącej: s, z, c, dz,
- utrwalanie głosek w izolacji, nagłosie, śródgłosie, wygłosie, sylabie, wyrazie, zdaniu,
- powtarzanie krótkich tekstów rymowanych,
- ćwiczenia usprawniające analizę i syntezę słuchową,
- wzbogacanie słownictwa,
- ćwiczenia grafomotoryczne.
Gra planszowa – 11 aktywności:
Zatrzymując się wybranym przez siebie pojazdem, np. zabawkowym samochodem, autobusem itp. na wyróżnionych parkingach (kilka przystanków szczegółowo opisywanych zostało niżej):
- Farma,
- Plac zabaw,
- Kolorowe przedszkole,
- Sklep,
- Centrum – Sala luster,
- Centrum – pokój zagadek,
- Centrum – Zamek,
- Stacja paliw,
- Park Słowackiego,
- Szkoła,
- Stacja PKP
dziecko ćwiczy następujące aktywności:
- ćwiczenia oddechowe,
- gimnastykę artykulatorów,
- dźwiękonaśladownictwo,
- nazywanie – powtarzanie samogłosek, sylab, wyrazów,
- liczenie, tworzenie zagadek,
- układanie zdań,
- układanie sekwencji,
- ćwiczenia motoryki małej.
Farma
Przystanek “Farma” daje przede wszystkim możliwość ćwiczenia warg oraz usprawniania słuchu fonematycznego poprzez naśladowanie, porównywanie, rozróżnianie różnych odgłosów zwierząt.
Przygotowane według instrukcji koło do gry podzielone jest na 8 części z obrazkami zwierząt, które można spotkać na farmie. W zależności od miejsca zatrzymania się strzałki, dziecko odpowiada na przynależne polu pytania i wykonuje odpowiednie polecenia.
Kolorowe przedszkole
Parking przy “Kolorowym przedszkolu” pozwala nazywać, wycinać, kategoryzować przedmioty do odpowiednich szuflad. Dzieciom młodszym zaleca się segregowanie według koloru (wraz z układaniem odpowiedniego zdania, np. To jest zielona kapusta). Starsze porządkują obrazki według konkretnej głoski: s, z, c, dz.
Sklep
Zabawa w “Sklep” to możliwość nazywania towaru, kupowania, czyli nauka zachowania w sklepie, poznawania odpowiednich zwrotów grzecznościowych, określania liczby zakupionego towaru i opisywaniu produktów. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głosek odbywa się przy zabawie z równoczesnym rozszerzaniem słownictwa dziecka.
Centrum – Zamek
Okazją do usprawniania oddychania jest m.in. przystanek “Zamek”. Zadanie dziecka polega na ułożeniu wylosowanego wzoru (zamku) ręką, nazywając dany kolor lub nakładając klocki słomką.
Stacja PKP
“Stacja PKP” pozwala ćwiczyć lewopółkulowe umiejętności, czyli kontynuowanie sekwencji, ale w dużej mierze jest również ćwiczeniem usprawniającym słuch fonematyczny. Dziecko rozpoznaje i identyfikuje odgłosy, dźwięki z obrazkiem.
Wybrane karty pracy nie wchodzące w skład gry:
Ślimak
Zabawy w oparciu o kartę pracy “Ślimak” przede wszystkim usprawniają oddychanie, równocześnie ćwicząc małą motorykę dziecka, ale i skupienie. Towarzyszący zadaniu rymowany tekst, jego słuchanie i powtarzanie może posłużyć utrwalaniu głosek syczących.
W pierwszej kolejności dziecko wykonuje długie wałki z kolorowej plasteliny, łączy je, tworząc zarysowaną na karcie pracy spiralę. Następnie dmuchając przez słomkę na piłeczkę, która ma imitować pełzającego ślimaka (np. styropianową kulkę, ja wykorzystałam różnych rozmiarów pompony używane do dziecięcych prac plastycznych), próbuje dojść do sałaty znajdującej się na końcu labiryntu. Autorka zaleca czytanie tekstu dziecku podczas lepienia z plasteliny, a fragmenty wiersza wykorzystać do powtarzania.
Wąż
Najważniejszy w zadaniu jest oczywiście tekst, który należy wykorzystać do gimnastyki języka. Wycinanie szablonów, przyklejanie węży, rysowanie dla nich tras, przesuwanie szpatułki pod szablonami i wreszcie kolorowanie lodów dla węża zwycięzcy to pozostałe aktywności, z pomocą których usprawnia się przy okazji wiele innych obszarów rozwoju dziecka.
Motylek i słoń
W usprawnianiu głosek w obrębie grupy syczącej przychodzą z pomocą zadania: “Sprytny motylek”, “Zwinny motylek”, “Słoń Cezary” i “Słoń Dzwoneczek”. Wycięte paski z samogłoskami i głosami wkładane odpowiednio (według podanych na kartach pracy schematów) do miejsc na skrzydłach motyla i brzuchu słonia tworzą sylaby do czytania/powtarzania dla dziecka. Manipulowanie paskami, samodzielne przygotowywanie sylab do ćwiczeń zdecydowanie podnosi motywację i wzmaga chęć zabawy i ćwiczeń (często wielokrotnych) z zadanym materiałem.
Od słowa do zdania
Ćwiczyć pamięć, utrwalać prawidłowe wzorce artykulacyjne i trenować skupienie przy słuchaniu lub czytaniu ze zrozumieniem pomogą ćwiczenia wykorzystujące stopniowo rozbudowywane wypowiedzenia, które dziecko w zależności od posiadanych już umiejętności i kompetencji ma powtórzyć lub przeczytać. Instrukcja dotycząca sposobu kolorowania obrazków zawarta jest w tekście – dzięki temu skupienie i koncentracja dziecka wymagana jest również przy kolorowaniu.
Podsumowanie
Karty pracy prezentują bogaty zbiór propozycji usprawniających wiele obszarów rozwoju dziecka (m.in. motoryka mała, słownictwo, percepcja słuchowa), nie tylko więc są to ćwiczenia typowo artykulacyjne.
Zadania opierają się na krótkich rymowanych tekstach, zabawach z wykorzystaniem ruchu, manipulowania przedmiotami, wycinania, kolorowania, tworzenia prac według poleceń.
Niezaprzeczalną zaletą jest sposób łączenia kart w zestawie – swobodnie wyjmowane karty gotowe są do powielania i wielokrotnego wykorzystania, zarówno przez jedno dziecko (jako wprowadzenie zadania, ćwiczenie i utrwalania poprawnych wzorów oraz jako ocena postępów), jak i grupę.
Warto zalaminować, podkleić lub w inny sposób usztywnić poszczególne karty pracy lub tylko ich części, by pomoc służyła nam dłużej.
Zestaw kart pracy “Logosyczaki. Przedszkolaki” Alicji Iwanowskiej wydany został nakładem Wydawnictwa Edukacyjnego. Do kupienia tutaj.