Tym razem na warsztat biorę 3w1 SU-DO-KU, ME-MO, TU-PU-TU – SYLABOWE Agnieszki Bali. Japońsko-krakowska łamigłówka łączy w sobie tradycję (wszystkim znaną zasadę uzupełniania diagramu) z nowoczesnością – miejsce cyfr zajęły sylaby. Uwielbiam ją za to, że można nią wyćwiczyć tak wiele umiejętności. Ponadto ma kilka wariantów trudności. I co najważniejsze, bogata zawartość pudełka daje ogromne możliwości własnych modyfikacji zadań.
Zawartość
- 26 plansz tekturowych, zafoliowanych, formatu A5,
- 9 plansz puzzlowych, z dwustronnie zadrukowanymi elementami (212 elementów 4×4) z grubego materiału tekturowego,
- instrukcja ćwiczeń,
- pudełko tekturowe.
Ćwiczone umiejętności
- logiczne myślenie,
- analiza i synteza wzrokowa,
- analiza i synteza słuchowa,
- naśladowanie i tworzenie sekwencji,
- przygotowanie do nauki czytania i pisania,
- rozwijanie lewopółkulowych poznawczych umiejętności opartych na strategiach symultanicznych (prawopółkulowych) i sekwencyjnych (lewopółkulowych). Więcej o funkcjach prawej i lewej półkuli mózgu napisałam tutaj.
Dla kogo?
- zagrożonych dysleksją i dyslektycznych,
- z trudnościami w nauce języka polskiego i obcego,
- z zaburzeniami rozwojowymi, w tym autystycznych, z zespołem Aspergera, alalią, afazją dziecięcą,
- także dla dzieci zdrowych, którym rodzice i opiekunowie chcą pomóc w usprawnieniu systemu językowego.
Typy zadań i moje własne modyfikacje
Sudoku sylabowe
Pierwszy etap zadania opiera się na zasadach japońskiej łamigłówki. Tutaj celem jest wypełnienie diagramu 3×3 lub 4×4, w taki sposób, aby w każdym wierszu, w każdej kolumnie znalazło się po jednym obrazku: zwierzęcia, pojazdu, rośliny itp.
Do drugiego etapu należy wykorzystać również pustą tabelę, do której przenosi się obrazki z ułożonego wcześniej sudoku, mówiąc sekwencję słów powstałą w linii poziomej, np. pszczoła, żółw, biedronka. Wszystko oczywiście z zachowaniem kierunku od lewej do prawej, linijka po linijce.
Ostatni etap to czynność odwracania obrazków, a następnie odczytania sekwencji złożonej z trzech lub czterech sylab otwartych zgodnie z kierunkiem od lewej do prawej, linijka po linijce.
W swojej praktyce logopedycznej, ale i w domu, używam pustych tablic i wykorzystując ulubione gadżety dzieci, po prostu gramy w sudoku. Zastanawiacie się, według jakich reguł tworzyć sudoku? Nie musicie. Wystarczy wykorzystać przygotowane przez Agnieszkę Balę tablice i według nich ułożyć swoje elementy układanki (u mnie zamiast drabiny jest Zygzak, zamiast guzika – Jackson Storm).
Memo sylabowe
Po przeczytaniu oryginalnej instrukcji – a konkretnie części dotyczącej memo, nie wiedziałam nic 🙂 . Przeczytałam ją jeszcze z 3 razy i postanowiłam ją sparafrazować. Ale i tak uważam, że najlepszą instrukcją będzie prześledzenie zdjęć, które wklejam.
Ćwiczenia do zdjęć robiłam wykorzystując paradygmat PA PO PU PÓ PE PI PY oraz pierwszą sylabę każdego z następujących paradygmatów PA MA BA LA TA DA FA WA.
Wersja łatwiejsza (obrazkowa) – rozkładamy 14 kartoników, po 2 z takim samym obrazkiem (wybieramy obrazki, na spodzie których są sylaby z tego samego paradygmatu – np. PA PO PU PÓ PE PI PY), a dziecko stara się zauważyć i dobrać dwa takie same kartoniki (dwa żółwie, dwie myszy itp.). Odwraca je i czyta sekwencję (np. PI PI, PA PA, PO PO, PU PU itd).
Wersja łatwiejsza (obrazkowa) – rozkładamy 21 kartoników, tym razem po 3 z takim samym obrazkiem, a dziecko stara się dobrać trzy takie same kartoniki. Odwraca je i czyta sekwencję sylab (np. PI PI PI, PA PA PA, PE PE PE itd.).
Wersja trudniejsza (sylabowa) A- rozkładamy 14 kartoników, po 2 z taką samą sylabą. Dziecko ma dobrać dwa kartoniki, na których napisana jest ta sama sylaba. Czyta powstałą sekwencję sylab.
Wersja trudniejsza (sylabowa) B – rozkładamy kartoniki strona sylabową (po 2 z taką samą sylabą), ale już używając sylab z różnych paradygmatów, np. PA MA BA LA TA DA FA WA lub PE ME BE LE TE DE FE WE. Dziecko dobiera dwa kartoniki, na których napisana jest ta sama sylaba. Czyta powstałą sekwencję sylab.
Wersję trudniejszą (sylabową) A i B można też robić rozkładając po 3 kartoniki z tą samą sylabą.
Tuputu sylabowe
Wersja łatwiejsza (obrazkowa) – rozkładamy pojedyncze kartoniki z obrazkami (7 obrazków, na których spodzie są sylaby z tego samego paradygmatu, np. PA PO PU PÓ PE PI PY lub WA WO WU WÓ WE WI WY itd.). Dorosły podaje sekwencję nazw obrazków (żółw, jeż, ślimak), a dziecko musi ją ułożyć, następnie odwrócić obrazki i przeczytać sekwencję, utworzoną z sylab otwartych zakończonych różną samogłoską (PE PY PU).
Wersja łatwiejsza (obrazkowa) – rozkładamy podwójne kartoniki z obrazkami (14 obrazków, na których spodzie są sylaby z tego samego paradygmatu, np. PA PO PU PÓ PE PI PY lub WA WO WU WÓ WE WI WY itd.). Dorosły podaje sekwencję nazw obrazków (żółw, jeż ślimak), a dziecko musi ją ułożyć, następnie odwrócić obrazki i przeczytać sekwencję (PE PY PU).
Wersja trudniejsza (sylabowa) – rozkładamy kartoniki z sylabami tego samego paradygmatu, np. PA PO PU PÓ PE PI PY i podajemy sekwencję sylab (np. PA PI PE). Dziecko układa podaną sekwencję i czyta sekwencję sekundarną.
Wersja trudniejsza (sylabowa) – rozkładamy kartoniki z sylabami różnych paradygmatów, np. PA MA BA LA FA WA TA DA i podajemy sekwencję sylab (np. PA BA FA). Dziecko układa podaną sekwencję i czyta sekwencję.
Kontynuowanie sekwencji
Czyli dalsze układanie zaproponowanego wzoru w ciągu linearnym z zastosowaniem różnych powtarzających się rytmów.
Uzupełnianie sekwencji
Z ułożonej już całej sekwencji zabiera się (gdy dziecko nie patrzy) kilka elementów, a zadaniem dziecka jest dołożenie brakujących elementów z zachowaniem zastosowanych wcześniej w sekwencji reguł powtarzalności. Ilość zabranych elementów wpływa na stopień trudności.
Wykluczanie
Czyli zabieranie z przygotowanego zbioru elementu, który nie jest identyczny, różni się od pozostałych bądź nie ma wspólnych cech, np. chłopiec nie pasuje do grona dziewczynek, roślina nie psuje do zbioru zwierząt albo zwierzę nie pasuje do kategorii rzeczy.
Wykluczanie atematyczne (sylabowe) może dotyczyć sylaby z innego paradygmatu niż pozostałe.
Kategoryzacja tematyczna
Czyli potoczna segregacja. Do głowy przychodzi mi rozdzielanie zwierząt od owoców, dziewczynek od chłopców, zwierząt o kształcie półkola od zwierząt narysowanych z dwóch kół albo rzeczy w kropki od rzeczy w paski.
