Paracetamol w ciąży może zwiększać ryzyko autyzmu

Paracetamol to jeden z najczęściej stosowanych leków podczas ciąży. Sięgamy po niego przy bólu głowy, gorączce, stanach zapalnych. Wydaje się bezpieczny, dostępny bez recepty, zalecany przez lekarzy. Tymczasem nowe badanie naukowców z Harvard T.H. Chan School of Public Health wskazuje na niepokojący związek: dzieci narażone na paracetamol w okresie prenatalnym mogą mieć wyższe ryzyko rozwoju zaburzeń neurorozwojowych, w tym autyzmu i ADHD.

Co odkryli naukowcy z Harvardu

Zespół badaczy z Harvard T.H. Chan School of Public Health, Icahn School of Medicine at Mount Sinai oraz innych instytucji przeprowadził kompleksową analizę 46 wcześniejszych badań z całego świata. Wszystkie te prace eksplorowały potencjalny związek między przyjmowaniem paracetamolu w ciąży a późniejszymi zaburzeniami neurorozwojowymi u dzieci. Badanie opublikowano w czasopiśmie BMC Environmental Health, a jego głównym autorem był Andrea Baccarelli, dziekan wydziału w Harvard T.H. Chan School of Public Health i profesor zdrowia środowiskowego.

Naukowcy zastosowali Navigation Guide Systematic Review methodology – uznawany za złoty standard w dziedzinie syntezy i oceny danych dotyczących zdrowia środowiskowego. Ta rygorystyczna metodologia pozwoliła im przeprowadzić wnikliwą analizę, która potwierdziła istnienie związku między prenatalnym narażeniem na paracetamol a zwiększoną częstością występowania zaburzeń neurorozwojowych. Co istotne, związek ten jest najsilniejszy, gdy paracetamol przyjmowany jest przez cztery tygodnie lub dłużej.

Dlaczego paracetamol może wpływać na rozwój mózgu dziecka

Zaburzenia neurorozwojowe obejmują szeroki zakres trudności, które wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego. W kontekście logopedycznym szczególnie istotny jest fakt, że we wczesnych etapach ciąży – kiedy najczęściej sięgamy po leki przeciwbólowe – rozwija się układ nerwowy odpowiedzialny za późniejszą zdolność do mowy, komunikacji i interakcji społecznych. Jakiekolwiek zakłócenia w tym kluczowym okresie mogą mieć długofalowe konsekwencje dla rozwoju poznawczego i językowego dziecka.

Warto podkreślić, że badacze odkryli związek, a nie prostą zależność przyczynowo-skutkową. Oznacza to, że przyjmowanie paracetamolu w ciąży współwystępuje z wyższym ryzykiem zaburzeń neurorozwojowych, ale potrzebne są dalsze badania, by w pełni zrozumieć mechanizm tego zjawiska. Baccarelli w swoim oświadczeniu dla władz federalnych podkreślił: potrzebujemy więcej badań, by potwierdzić tę zależność i ustalić przyczynowość, ale na podstawie dostępnych dowodów ostrożność w stosowaniu paracetamolu podczas ciąży – szczególnie przy intensywnym lub długotrwałym użyciu – jest uzasadniona.

Co to oznacza dla ciebie jako rodzica

Badacze podkreślają niezwykle ważny niuans: paracetamol pozostaje istotnym lekiem w leczeniu bólu i gorączki podczas ciąży. Wysoka gorączka może bowiem zwiększać ryzyko wad cewy nerwowej i porodu przedwczesnego, a te zagrożenia są realne i udokumentowane. Nie chodzi więc o całkowite unikanie tego leku, ale o rozważne jego stosowanie.

Autorzy badania zalecają ostrożne podejście do paracetamolu: najniższa skuteczna dawka przez najkrótszy możliwy czas, pod kontrolą lekarską i z uwzględnieniem indywidualnej oceny stosunku ryzyka do korzyści. Każda sytuacja wymaga osobistej konsultacji z lekarzem, który zna twoją historię medyczną i może pomóc podjąć najlepszą decyzję dla ciebie i twojego dziecka.

Pod koniec września Food and Drug Administration ogłosiła, że wystosuje pismo do klinicystów, zachęcając ich do ostrożności w przepisywaniu paracetamolu w ciąży. Baccarelli przyznał, że w tygodniach poprzedzających to ogłoszenie rozmawiał z sekretarzem Health and Human Services Robertem F. Kennedym Jr. i przekazał zespołowi Białego Domu oświadczenie na temat swoich ustaleń.

Kontekst badania i jego ograniczenia

Warto wiedzieć, że Baccarelli ujawnił w sekcji dotyczącej potencjalnych konfliktów interesów, że pełnił rolę biegłego dla strony powodowej w sprawie dotyczącej potencjalnych związków między stosowaniem paracetamolu w ciąży a zaburzeniami neurorozwojowymi. Ta transparentność jest ważna dla pełnego zrozumienia kontekstu badania.

Badanie zostało przeprowadzone we współpracy z University of California w Los Angeles, University of Massachusetts Lowell oraz Harvard T.H. Chan School of Public Health. Finansowanie zapewnił National Cancer Institute, National Institute of Environmental Health Sciences oraz National Institute on Aging.

Co dalej z tą wiedzą

Jako logopedka i mama wiem, jak przerażające mogą być takie informacje. Czytając je w trakcie ciąży lub po fakcie, łatwo o poczucie winy lub niepokój. Pamiętaj jednak, że nauka działa krok po kroku. To badanie to jeden z wielu elementów układanki, który pomaga nam lepiej rozumieć czynniki wpływające na rozwój dzieci.

Jeśli jesteś w ciąży i zastanawiasz się nad przyjęciem paracetamolu, porozmawiaj z lekarzem o swojej konkretnej sytuacji. Jeśli już przyjmowałaś ten lek w przeszłości, wiedz, że jedno badanie nie determinuje przyszłości twojego dziecka. Rozwój mowy i umiejętności społecznych zależy od wielu czynników, a wczesna interwencja – jeśli w ogóle okaże się potrzebna – może zdziałać cuda.

To badanie przypomina nam o czymś fundamentalnym: każda decyzja w ciąży wymaga wyważenia ryzyka i korzyści. Czasem większym zagrożeniem dla dziecka jest nieleczona gorączka czy silny ból matki. Klucz leży w świadomym wyborze, opartym na najlepszej dostępnej wiedzy i wsparciu medycznym.

Więcej informacji