Dobre książki pobudzające ciekawość dziecka są na wagę złota. Rynek wydawniczy przesycony jest publikacjami dla najmłodszych czytelników. Niestety nierzadko trafia się na lektury niskich lotów nie tylko pod względem merytorycznym, ale i graficznym. Dzieci łatwo zniechęcić m.in. do czytania — szczególnie gdy w ręce wpadają im miałkie książki. Apetyt na lektury, owa ciekawość świata, pragnienie odkrywania, potrzeba przeżywania przygód i czerpania z tego radości nie jest czymś wrodzonym. Przeciwnie — głód wiedzy i fascynację światem trzeba w dziecku rozbudzać.
Jednym ze sposobów pobudzających ową ciekawość jest sięganie po książki odpowiadające na pytania, które przypominają wprost dylematy młodych pasjonatów świata (nauki, kultury, historii). Taka jest seria „Dlaczego…?”. 3 książki pobudzające ciekawość dziecka są idealną lekturą dla spragnionych wiedzy nawet starszych przedszkolaków i przede wszystkim uczniów podstawówki.
Książki pobudzające ciekawość dziecka
„Dlaczego ryby nie toną? I inne ważne pytania?”
- CZYM WŁAŚCIWIE JEST ZWIERZĘ? Co czyni zwierzęta zwierzętami?
- KTO WYMYŚLA NAZWY ZWIERZĄT? Klasyfikacja zwierząt
- SKĄD SIĘ WZIĘŁY ZWIERZĘTA? Gatunki i bioróżnorodność
- DLACZEGO LUDZIE NIE MAJĄ OGONÓW? Ewolucja
- CO SIĘ STAŁO Z DINOZAURAMI? Wymieranie i gatunki zagrożone
- CZY MÓJ KOT MOŻE ZOSTAĆ JAROSZEM? Łańcuchy pokarmowe i przepływ energii
- DLACZEGO REKINY MAJĄ TAKIE OSTRE ZĘBY? Co jedzą zwierzęta
- CZY MOGĘ ZAPRZYJAŹNIĆ SIĘ Z WĘŻEM? Jady i trucizny?
- DLACZEGO RYBY NIE TONĄ? Zwierzęta wodne
- DLACZEGO ZWIERZĘTA NIE MYJĄ ZĘBÓW? Higiena
- JAKIEGO KOLORU JEST KAMELEON? Kamuflaż
- CZY TO PRAWDA, ŻE NIETOPERZE SĄ ŚLEPE? Wzrok
- DLACZEGO ZWIERZĘTA NIE NOSZĄ UBRAŃ? Skóra, łuski, pierze, futro
- CZY SOWY W OGÓLE ZASYPIAJĄ? Sen
- CZY ZWIERZĘTA POTRZEBUJĄ MAPY? Migracje
- DLACZEGO ZWIERZĘTA ROBIĄ KUPĘ? Odchody
- DLACZEGO ŻYJEMY ZE ZWIERZĘTAMI? Udomawianie
- CZY WĘŻE MAJĄ PĘPKI? Gody i rozmnażanie
- KTO WYMYŚLIŁ DOJENIE KRÓW? Karmienie młodych
- DLACZEGO PTAKI POTRAFIĄ LATAĆ, A JA NIE? Lot
- CO ZNACZY „HAU”? Komunikacja
- CZY SŁONIE NAPRAWDĘ NIE ZAPOMINAJĄ? Inteligencja
Część „Dlaczego ryby nie toną i inne ważne pytania?” poświęcona jest w całości szeroko pojętemu zagadnieniu, jakim są zwierzęta.
Właściwie na wszystkie rozdziały zatytułowane bardzo ogólnym pytaniem składają się już bardziej szczegółowe pytania, a każde kolejne jest uzupełnieniem poprzedniego. Powstający dedukcyjny (zgłębianie tematu od ogółu do szczegółu) dialog sprawia, że popularnonaukowy wykład jest bardzo spójny i przystępny dla ciekawych świata młodych czytelników.
Tylko na początku lektury ma się wrażenie, że padające pytania to zapis chaotycznej burzy mózgów, czyli codziennych pytań padających z ust przeciętnego 6-, 7- czy 8-latka.
W rzeczywistości kolejność zagadnień w rozdziałach odtwarza historię pojawienia się zwierząt na ziemi, drogę ich ewolucji, wymierania, współdziałania z pozostałymi gatunkami i wzajemnych relacji.
Tematy skupiają się na charakterystyce zwykłych, ale i osobliwych umiejętnościach konkretnych gatunków.
Czy zwierzęta były zawsze?
Dlaczego króliki rozglądają się na boki?
Dlaczego ryby nie mają powiek?
Kto wymyślił dojenie krów?
Czy ludzie kiedyś wyginą?
Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedzi w „Dlaczego ryby nie toną?”.
„Dlaczego gwiazdy migocą? I inne ważne pytania”
- CO TO JEST NAUKA? Wstęp
- DLACZEGO DRZEWA SĄ ZIELONE? Drzewa i lasy
- SKĄD WIADOMO, JAK WYGLĄDAŁY DINOZAURY? Dinozaury i pierwsi ludzie
- CO JEDZĄ ROŚLINY? Rośliny i kwiaty
- DLACZEGO MUSZĘ SIĘ MYĆ? Skóra i pot
- CZY MAPY NIGDY SIĘ NIE MYLĄ? Jak postrzegamy nasz świat
- DLACZEGO ROSNĄ MI WŁOSY? Włosy, paznokcie i krew
- DLACZEGO LEKARSTWA SĄ TAKIE NIESMACZNE? Medycyna i pleśń
- SKĄD CHIRURG WIE, CO MA USUNĄĆ? Chirurgia i anatomia
- DLACZEGO W CHLEBIE SĄ DZIURY? Drożdże i fermentacja
- DLACZEGO GWIAZDY MIGOCĄ? Gwiazdy i planety
- JAK POWSTAŁA ZIEMIA? Wielki Wybuch i Słońce
- CO JEST W CZARNEJ DZIURZE? Kosmos i Wszechświat
- DLACZEGO PRZEJEŻDŻAJĄCE SYRENY BRZMIĄ DZIWNIE? Fale dźwiękowe i radiowe
- DLACZEGO SAMOLOTY NIE SPADAJĄ? Lot i ruch
- SKĄD WIADOMO, ŻE ZIEMIA JEST OKRĄGŁA? Orbity i grawitacja
- DLACZEGO MOŻE JEST NIEBIESKIE? Ocean i badania głębinowe
- SKĄD WZIĘŁY SIĘ GÓRY? Płyty tektoniczne i wulkany
- SKĄD BIORĄ SIĘ GRZMOTY I BŁYSKAWICE? Pogoda i elektryczność
- CZY MOŻNA MIESZKAĆ NA MARSIE? Podróże kosmiczne
- CZY „CHMURA” TO PRAWDZIWA CHMURA? Komputery i roboty
- DLACZEGO COŚ MI SIĘ ŚNI? Sen i mózg
Kolejna porcja całkiem poważnych pytań skupia się na szeroko rozumianym Kosmosie. W książce znajdują się więc pytania dotyczące gwiazd, planet, Wielkiego Wybuchu, Czarnych Dziur i warunków panujących we Wszechświecie.
Czy wiedzieliście, że:
- na Marsie najprawdopodobniej była kiedyś atmosfera, a Elon Musk — założyciel firmy SpaceX — zamierza właśne na Marsie już wkrótce stworzyć kolonię, w której zamieszka milion ludzi,
- powrót z Czarnej Dziury nie jest możliwy i wszystko, co w nią wpada, jest rozciągane jak makaron spaghetti i pozostaje całkowicie rozerwane,
- tylko 15% Wszechświata zbudowane jest z atomów, reszta to niewidzialna „ciemna materia”.
Książka jest okazją do poszerzenia swojej wiedzy, ale i zainteresowań.
Prócz „kosmicznych” tematów publikacja wypełniona jest pytaniami dotyczącymi niemniej przyziemnych zagadnień — snów, internetowej chmury, gorących błyskawic, wielkiego zderzacza hadronów, ale i prozaicznych dziur w chlebie.
Po lekturze kolejnej części serii „Dlaczego…?” dowiecie się,
- czy Hobbici istnieli naprawdę,
- jakie części naszego ciała mają niepowtarzalny wzór i są jeszcze bardziej wyjątkowe niż DNA,
- czy morze może świecić,
- która góra na Ziemi ma 10000 metrów wysokości, czyli jest wyższa nawet od Mount Everest,
- czy każdej nocy śnimy.
„Dlaczego sztuka pełna jest golasów? I inne ważne pytania”
- SKĄD TYLE PYTAŃ? Wstęp
- CZY PACZYTAKI TO SZTUKA? Sztuka naskalna i proste postacie
- CZY SĄ JAKIEŚ BRZYDKIE POMNIKI? Rzeźba i ludzka postać
- WSZYSTKIE OBRAZY MAJĄ RAMY… PRAWDA? O wystawianiu sztuki
- DLACZEGO TO WSZYSTKO JEST PŁASKIE? 2D I 3D
- DLACZEGO SZTUKA JEST PEŁNA GOLASÓW? Starożytna sztuka grecka i ciało
- O CZYM TO JEST? Narracja
- KIM SĄ CI WSZYSCY LUDZIE? Portrety
- PO CO TE WSZYSTKIE OWOCE? Martwa natura
- PO CO MALOWAĆ WIDOKI? Pejzaże
- CZEMU TO TAKIE NIEOSTRE? Impresjonizm
- CZY MASZ KROPKI PRZED OCZAMI? Pointylizm
- CZY TO JUŻ SKOŃCZONE? Dzieła niedokończone
- ALE CO TO JEST? Sztuka abstrakcyjna
- CZY TO WISI DO GÓRY NOGAMI? Kubizm
- ALE DZIWACTWO! Surrealizm
- CZY ARTYŚCI ŚCIĄGAJĄ OD SIEBIE? Inspiracja i technika
- COŚ TAKIEGO ZROBIŁABY MOJA MŁODSZA SIOSTRA! Sztuka konceptualna
- DLACZEGO DZIEŁA SZTUKI SĄ TAKIE DROGIE? O wartości dzieł sztuki
- CZY TO DOBRA SZTUKA, CZY ZŁA? Krytyka sztuki
- CZY ABY OGLĄDAĆ OBRAZY, TRZEBA BYĆ MĄDRYM? Interpretacja dzieł sztuki
- DLACZEGO W GALERII MUSZĘ BYĆ CICHO? Przyjemność kontaktu ze sztuką
Na koniec — perełka tej serii i jednocześnie publikacja, która mnie bardzo pozytywnie zaskoczyła. Spodziewałam się nudy, historyczno-teoretycznego wykładu przemycanego pseudo popularnonaukowym tonem. Zamiast tego w ręce trzymam wciągający przewodnik po sztuce dla dzieci (szkolniaków, ale i starszych przedszkolaków) napisany przystępnym językiem (miejscami stylizowanym na młodzieżowy slang).
Śledząc narrację książki, ma się wrażenie, że podąża się za kompetentnym kustoszem (właściwie kustoszką, bo autorką książki jest ceniona w świecie popularyzatorka sztuki — Susie Hodge) i jego fascynującą historią o dziełach sztuki z przestrzeni ponad 2000 lat. Lektura przypomina więc spacer po światowych galeriach sztuki.
Czytelnik wędruje między „Narodzinami Wenus” Botticellego, „Krzykiem” Edvarda Muncha, „Słonecznikami” Vincentego van Gogha, „Improwizacją” Kandinsky’ego, „Fontanną” Marcela Duchampa czy graffiti Banksy’ego. Przekrój przez wszystkie epoki, rozmaite techniki, liczne malowidła, rzeźby i instalacje artystyczne, a przy tym lekkość stylu narracji sprawia, że to niezwykłe vademecum pochłania czytelników bez reszty. Aż trudno uwierzyć, że książka o sztuce dla dzieci może być tak intrygująca.
Narratorka pyta, drąży zarysowany w zagadnieniu temat, podpowiada, ale nie narzuca jednoznacznych odpowiedzi. To przecież sztuka, a o gustach się nie dyskutuje. Dlatego też przewodniczka prowadzi dialog, wyjaśnia. Padające argumenty dostosowane do wieku czytelników sprawiają, że słuchacze wyciągają własne wnioski, budując swój estetyczny zmysł.
„Dlaczego sztuka pełna jest golasów?” to pełen ciekawostek problematyczny leksykon o sztuce dla dzieci, młodzieży i dorosłych.
Książki pobudzające ciekawość dziecka, czyli seria „Dlaczego…?” wydana została przez Wydawnictwo Naukowe PWN.
Polecam również „Obrazy matematyki. Z wizytą w muzeum sztuki”, czyli książkę, która pokazuje, jak sztuka inspirowana jest matematyką.
