“Bozie, czyli jak wygląda Bóg?” to książka o Bogu i religii dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Karolina Oponowicz — zdeklarowana ateistka — zadaje w niej intrygujące pytania (które zebrała wcześniej od znajomych dzieci) dotyczące wiary, doktryny i obrządków religijnych, a przede wszystkim Boga. Publikacja nosi znamiona wywiadu. “Bozie, czyli jak wygląda Bóg?” to właśnie rozmowa, co prawda na odległość i z odroczeniem czasowym, ale w dalszym ciągu jest to dialog. Na pytania odpowiadają rabin, mnich, ksiądz prawosławny, diakon, imam i lama, tłumacząc innym wierzącym i niewierzącym, na czym polega wyznawany przez nich judaizm, katolicyzm, prawosławie, protestantyzm, islam i buddyzm. Mnóstwo pytań ciekawskich i bezpośrednich dzieci, 6 przedstawicieli 6 religii i równocześnie 6 konkretnych kolorów porządkujących wypowiedzi rozmówców — każdy barwa zarezerwowana dla innego wyznania, do tego 9 tematycznych rozdziałów publikacji i tylko jeden… Bóg.
Kto opowiada o Bogu?
Rozmówcy przedstawiają się sami — to dość nietypowy, ale trafiony sposób na pierwszy rozdział książki. Małgorzata Gaś (diakon w Kościele luterańskim), Maksymilian Nawara (mnich benedyktyn), Janusz Aleksandrowicz (imam — muzułmański duchowny), Stas Wojciechowicz (rabin), Artur Aleksiejuk (prawosławny ksiądz) i Waldemar Zych (lama buddyjski) opowiadają o swojej drodze do duchowości, pracy, czasami nawet rodzinie (Małgorzata ma męża i trójkę dzieci, Janusz żonę i również trójkę dzieci).
Pisane w ten sposób życiorysy rysują przed czytelnikiem konkretnych bohaterów (a nie oderwane od rzeczywistości posągowe postacie np. świętych) i ich osobiste, choć ściśle związane z wyznaniem, spojrzenie na religię i Boga.
Kto pyta?
Motywacją stworzenia publikacji — którą bezsprzecznie można nazwać ważnym głosem w kwestiach religii, Boga i Kościoła — była zwykła, a nie zaspakajana przez dorosłych, dziecięca ciekawość. Autorami pytań są m.in. córki Karoliny Oponowicz, ale i dzieci jej znajomych. Ich podobizny rysowane ze zdjęć przez Joannę Rzezak można podziwiać na końcu publikacji.
Co ciekawe, dzieci nie tylko w książce zadają pytania. O dzieciach sporo się w niej rozmawia. Specjalnie im poświęcony jest rozdział, z którego dowiadujemy się m.in. dlaczego żydowski chłopiec musi być obrzezany, na czym polegają Postrzyżyny młodych chrześcijan, jak wygląda protestancki zwyczaj potwierdzenia wiary dziecka, jakie imiona muzułmanie nadają swoim dzieciom, dlaczego dopiero dorosły człowiek ceremonialnie wstępuje na ścieżkę buddyjską?
Jakie padają pytania?
Duchowni wszystkich religii opowiadają, jak wygląda ich Bóg, skąd się wziął, czym się zajmuje, z kim rozmawia i jak przekazuje ludziom swoją wolę? To pierwsza i chyba najważniejsza kwestia, o jaką pytają nieskrępowane społecznymi konwenansami dzieci. Kto z nas w dzieciństwie nie zastanawiał się bowiem, jak wygląda Bóg. Czy to faktycznie ten staruszek z brodą na freskach w kościele, czy może to abstrakcyjne oko wpisane w trójkąt malowane na fasadzie świątyni lub rzeźbione i umieszczane nad jej drzwiami?
Rozdział trzeci traktuje o Mojżeszu, Jezusie, Mahomecie i Buddzie. Historia życia, działalności i śmierci wysłanników Boga została pokazana w niezwykle atrakcyjny sposób. Joanna Rzezak losy czwórki posłańców rysuje za pomocą komiksowych kadrów. Tyle tylko, że zamiast dymków i wypowiedzi bohaterów pojawia się narratorski komentarz rzeczowo relacjonujący kolejne wydarzenia z ich życia.
Dlaczego do meczetu wierni wchodzą boso? Co świętego znajduje się w synagodze? Czym różni się kościół katolicki od protestanckiego? Jakiego instrumentu (wyłącznie jednego) można używać w cerkwi? Na czym polega ceremonia pudży odbywająca się w świątyni buddyjskiej? M.in. na te pytania odpowiedzi znajdziemy w części charakteryzującej domy modlitwy poszczególnych wyznań.
Kwestia wyglądu ma niebagatelne znaczenie dla ciekawskich i spostrzegawczych dzieci — dlatego też pytania dotyczące ubioru osób poszczególnych wyznań zajmują sporo miejsca. Po czym można poznać żyda na ulicy? Czy wszystkie prawosławne kobiety noszą na głowie chustki? Czym różni się burka, chimara, czador i hidżab? Jak wyglądają duchowni, a jak zwykli wyznawcy każdej z 6 religii?
Wystrój domu wiele mówi o ich mieszkańcach, dlatego warto wiedzieć — jak wyglądają domy buddystów? Co wieszają na ścianach swoich pokoi muzułmanie? Ile egzemplarzy Biblii znajdziemy w mieszkaniu ewangelików? Czym jest święty kącik dla prawosławnego? Jaki właściwie wygląda krzyż chrześcijan?
Ciało (zewnętrzny wygląd) i dieta (to smakowita graficznie część publikacji) w pytaniach ustępuje miejsca dylematom moralnym. Na końcu książki o Bogu i religii dla dzieci pojawia się również temat życia i śmierci. Dzieci pytają, czym dla różnych wyznań jest grzech, jakie są sposoby na wyjaśnianie etycznych wątpliwości, ale także, jakie są wyobrażenia na temat żydowskiego Przyszłego Świata, jak wyglądają diabły i anioły w wierzeniach katolików, Dzień Sądu według muzułmanów czy sąd ostateczny prawosławnych, Boże Królestwo luteran czy stan nirwany, do której dążą buddyści.
Jak Boże Ciało świętują katolicy? Na pamiątkę jakiego wydarzenia muzułmanie obchodzą Kurban Bajram? Co buduje każda żydowska rodzina na swoim podwórku czy tarasie z okazji Sukkotu? Jak świętuje się Paschę, Boże Narodzenie, a jak buddyjski Wesak? Dzięki lapidarnej w tym miejscu narracji, ale uzupełnionej szczegółowymi ilustracjami, które wychodzą na pierwszy plan rozkładówek, charakterystyka świąt, ale i świętych ksiąg poszczególnych wyznań jest niezwykle plastyczna i obrazowa.
W przeciwieństwie do rozdziału o modlitwie i medytacji ludzi różnych wyzwań — strony z narracją tego rozdziału na pierwszy rzut oka przypominają fragmenty dawnych ksiąg modlitewnych, są minimalistyczne. Co ciekawe, ilustracyjne tło rozdziału stanowią faktyczne modlitwy religijne.
Książka o Bogu i religii dla dzieci “Bozie, czyli jak wygląda Bóg?” z ilustracjami Joanny Rzezak ukazała się nakładem wydawnictwa Agora.
Pozostając w tematyce wiary i Boga polecam „O ósmej na arce”. To dość swobodna reinterpretacja biblijnej opowieści o potopie – dowcipna, ale i refleksyjna. Z jednej strony jest historią przewrotną, pełną humoru, z różnorodnymi charakterologicznie bohaterami, których potyczki słowne, ale i bezpośrednie starcia siłowe owocują komicznymi przygodami. Z drugiej strony „O ósmej na arce” to opowieść refleksyjna i odważna w stawianiu istotnych pytań dotyczących Boga, wiary, religii, dobra, zła i przyjaźni.
