ADHD wzmacnia kreatywność – odkrycie naukowców - Przystanek Rodzinka - blog parentingowy o dzieciach okiem logopedki

Nowe badanie potwierdza to, co wielu rodziców dzieci z ADHD już przeczuwało – ich pociechy potrafią myśleć w sposób niezwykle twórczy i nieszablonowy. Zespół z Radboud University Medical Centre w Holandii po raz pierwszy wyjaśnił, skąd bierze się ten związek między ADHD a kreatywnością. Odpowiedź tkwi w czymś, co psychologowie nazywają wędrówką myśli.

Dwa niezależne badania, te same wnioski

Han Fang, główny autor badania, podkreśla wagę zastosowanej metodologii. Naukowcy przeanalizowali dane od 750 uczestników podzielonych na dwie niezależne grupy – jedną europejską, skoordynowaną przez ECNP, i drugą brytyjską. Osoby z ADHD porównano z grupami kontrolnymi złożonymi z osób bez tego zaburzenia. Taka podwójna analiza znacząco zwiększa wiarygodność wyników. Wcześniejsze badania sugerowały istnienie związku między ADHD a kreatywnością, ale dopiero teraz naukowcy zidentyfikowali mechanizm, który za to odpowiada.

Obie grupy wykazywały typowe cechy ADHD – trudności z utrzymaniem uwagi, impulsywność i częste odwracanie się od wykonywanego zadania. Co istotne, uczestnicy z bardziej nasilonymi objawami ADHD zgłaszali także wyższy poziom wędrówki myśli. To właśnie ten element stał się kluczem do zrozumienia ich twórczego potencjału.

Czym jest wędrówka myśli i dlaczego ma znaczenie

Wędrówka myśli to moment, gdy nasza uwaga odrywa się od tego, co aktualnie robimy, i zwraca się ku myślom generowanym wewnętrznie. Każdy to doświadcza, ale u osób z ADHD zdarza się to znacznie częściej. Psychiatrzy wyróżniają dwa rodzaje tego zjawiska. Pierwszy to wędrówka spontaniczna – utrata koncentracji, gdy umysł przeskakuje z tematu na temat bez naszej kontroli. Drugi rodzaj to wędrówka świadoma, celowa, gdy świadomie pozwalamy sobie na rozmyślanie i dajemy wolność myślom, by podążyły inną drogą.

Badacze zmierzyli poziom kreatywności w obu grupach, stosując sprawdzone metody – na przykład prosząc uczestników o wymyślenie nietypowego zastosowania dla codziennego przedmiotu. Następnie przeanalizowali, jak kreatywność wiąże się z różnymi typami wędrówki myśli. Wyniki okazały się fascynujące.

Świadoma wędrówka myśli jako źródło kreatywności

Han Fang wyjaśnia, że osoby z bardziej nasilonymi cechami ADHD – takimi jak nieuwaga, nadpobudliwość czy impulsywność – osiągały wyższe wyniki w testach mierzących twórcze osiągnięcia. To potwierdziło wcześniejsze obserwacje. Co więcej, badanie ujawniło, że wędrówka myśli, szczególnie ta celowa i świadoma, wiązała się z większą kreatywnością u osób z ADHD. To sugeruje, że zdolność do pozwalania myślom na swobodne wędrowanie może być tym mechanizmem, który łączy ADHD z wyższą kreatywnością.

Profesor K.P. Lesch z University of Würzburg w Niemczech komentuje, że wędrówka myśli stanowi jeden z kluczowych zasobów, na których opiera się niezwykła kreatywność osób z ADHD o wysokim funkcjonowaniu. Jego zdaniem czyni to te osoby niezwykle cennym aktywem dla społeczeństwa i przyszłości naszej planety.

Co to oznacza w praktyce dla rodziców

Odkrycie to ma konkretne praktyczne zastosowania. Po pierwsze, w obszarze psychoedukacji – specjalnie zaprojektowane programy mogłyby uczyć dzieci z ADHD, jak wykorzystywać swoje spontaniczne pomysły i przekształcać je w twórcze realizacje. Taka umiejętność pomogłaby dzieciom czerpać korzyści z naturalnej wędrówki myśli zamiast postrzegać ją wyłącznie jako problem.

Po drugie, w kontekście terapii – interwencje oparte na uważności, dostosowane do potrzeb osób z ADHD, mogłyby pomóc zmniejszyć spontaniczną wędrówkę myśli lub przekształcić ją w bardziej celową formę. Takie podejście mogłoby ograniczyć trudności funkcjonalne i poprawić efekty leczenia. Han Fang podkreśla, że to pierwszy raz, gdy ten związek został zbadany w tak systematyczny sposób, dlatego potrzeba więcej badań potwierdzających te odkrycia.

Jako logopeda często spotykam dzieci z ADHD, które mają niezwykłe pomysły na zabawy słowne czy wymyślanie historyjek. To badanie potwierdza, że ich umysły działają w sposób, który warto docenić i wspierać, zamiast wyłącznie korygować. Zrozumienie mechanizmu wędrówki myśli otwiera nowe możliwości pracy z dzieckiem – nie tylko nad koncentracją, ale też nad wykorzystaniem jego naturalnych mocnych stron.

Więcej informacji