Każdy oddech na wagę życia – James Nestor odkrywa zapomnianą sztukę oddychania

Wdech, wydech – ta prosta sekwencja, powtarzana 25 tysięcy razy dziennie, kryje w sobie potencjał zdrowotnej rewolucji. James Nestor w swojej przełomowej książce “Oddech” zabiera nas w fascynującą podróż do wnętrza najbardziej podstawowej czynności życiowej, która może okazać się kluczem do długowieczności, zdrowia i dobrego samopoczucia.

Dziennikarz na tropie utraconej sztuki

James Nestor to amerykański dziennikarz naukowy, którego fascynacja oddechem rozpoczęła się podczas pracy nad artykułem o freedivingu dla magazynu Outside. To doświadczenie stało się punktem zwrotnym w jego karierze i życiu osobistym. Dziennikarz zafascynowany tym, jak nurkowie potrafią wykorzystywać oddech do osiągania niezwykłych głębokości, poświęcił kolejną dekadę na zgłębianie tematu oddychania. Jego książka “Oddech. Naukowe poszukiwania utraconej sztuki” stała się międzynarodowym bestsellerem, tłumaczonym na ponad 35 języków. Została uhonorowana nagrodą za Najlepszą Książkę Popularnonaukową 2020 roku przez Amerykańskie Stowarzyszenie Dziennikarzy i Autorów oraz była finalistką nagrody Royal Society Science Book Prize.

Autor nie ogranicza się do teoretycznych rozważań – sam przeprowadza na sobie eksperymenty, by doświadczyć skutków różnych technik oddechowych.

Podróż przez świat oddechu

“Oddech” to fascynująca ekspedycja badawcza, podczas której autor przemierza glob w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, dlaczego jako gatunek utraciliśmy zdolność prawidłowego oddychania i jakie są tego konsekwencje. James Nestor odwiedza pradawne miejsca pochówku, tajne instytuty ZSRR, szkoły chóralne w New Jersey i zatłoczone ulice São Paulo.

Książka podzielona jest na części ukazujące różne aspekty oddychania. Autor rozpoczyna od szokującego eksperymentu, w którym przez 10 dni oddycha wyłącznie przez usta, a następnie przez kolejne 10 dni tylko przez nos, dokumentując dramatyczne różnice w swoim stanie zdrowia. Wyniki są jednoznaczne – oddychanie przez usta prowadzi do znacznego pogorszenia parametrów zdrowotnych, podczas gdy oddychanie przez nos przynosi szereg korzyści.

Nestor bada starożytne praktyki oddechowe, takie jak Pranayama, Sudarshan Kriya czy Tummo, ale nie ogranicza się do mądrości przeszłości. Współpracuje z naukowcami z renomowanych instytucji, by zweryfikować skuteczność różnych technik oddechowych. Przedstawia badania nad wpływem oddechu na ciśnienie krwi, układ odpornościowy, sen, a nawet strukturę twarzy i ułożenie zębów.

Szczególnie istotny jest rozdział poświęcony ewolucyjnym zmianom w budowie ludzkiej czaszki i twarzy, które sprawiły, że współczesny człowiek ma mniejszą jamę ustną i węższe drogi oddechowe niż nasi przodkowie. Autor wiąże te zmiany z przejściem na miękką, przetworzoną dietę, która nie wymaga intensywnego żucia.

Kluczowe odkrycia i przesłanie

Wartość książki polega na tym, że łączy ona najnowsze odkrycia naukowe z mądrością starożytnych tradycji, tworząc spójny obraz znaczenia prawidłowego oddychania. Autor przekonująco argumentuje, że nawet niewielkie zmiany w sposobie oddychania mogą przynieść zdumiewające rezultaty:

1. Oddychanie przez nos jest fundamentem zdrowia – wzbogaca krew w tlen o 20% skuteczniej niż oddychanie przez usta, filtruje powietrze, podgrzewa je i nawilża.
2. Wolniejsze oddychanie (około 5-6 oddechów na minutę) pozwala organizmowi efektywniej wykorzystywać tlen i dwutlenek węgla.
3. Wydłużony wydech ma właściwości uspokajające, aktywuje układ przywspółczulny, obniża ciśnienie krwi i redukuje stres.
4. Świadome oddychanie może poprawić wyniki sportowe, złagodzić astmę, chrapanie, bezdechy senne i inne dolegliwości oddechowe.

Z perspektywy logopedy pracującego miofunkcjonalnie, książka Nestora dostarcza cennych informacji o związku między oddychaniem a prawidłowym rozwojem twarzoczaszki, funkcji oralnych i artykulacji. Oddechy przez nos, praca przepony i wydłużona faza wydechowa, o których pisze autor, to fundamenty prawidłowej mowy i funkcji orofacjalnych.

Forma i struktura książki

“Oddech” napisany jest przystępnym, wciągającym językiem, który sprawia, że skomplikowane procesy fizjologiczne stają się zrozumiałe dla przeciętnego czytelnika. Nestor używa metafor oddechowych, które pomagają uchwycić istotę przekazywanych treści. Narracja prowadzona jest w pierwszej osobie, co pozwala czytelnikowi towarzyszyć autorowi w jego odkryciach.

Polskie wydanie książki ma minimalistyczną, elegancką szatę graficzną, co koresponduje z prostotą i uniwersalnością tematu. Brakuje jednak graficznych ilustracji technik oddechowych, które mogłyby ułatwić zrozumienie niektórych koncepcji. Szczególnie cenny jest załączony na końcu książki aneks zawierający konkretne ćwiczenia oddechowe, które czytelnik może od razu wprowadzić do swojej codziennej praktyki.

Podsumowanie

“Oddech” Jamesa Nestora to nie tylko fascynująca lektura, ale także książka potencjalnie zmieniająca życie. Jako logopeda zajmujący się terapią miofunkcjonalną, mogę potwierdzić, że prawidłowy oddech nosem i odpowiednie wykorzystanie przepony stanowią fundament nie tylko poprawnej artykulacji, ale i ogólnego zdrowia.

Autor przypomina nam o zapomnianej sztuce, którą wykonujemy automatycznie, ale niekoniecznie prawidłowo. Jego książka jest zaproszeniem do rewizji tego, co wydawało się oczywiste, i odkrycia, że w każdym oddechu kryje się potencjał uzdrawiania i transformacji.

Dla specjalistów z dziedziny logopedii, fizjoterapii, sportu czy medycyny “Oddech” stanowi cenne źródło wiedzy o wpływie oddychania na całe spektrum funkcji organizmu. Dla laików jest to przystępne kompendium wiedzy o tym, jak małe zmiany w sposobie oddychania mogą przynieść ogromne korzyści zdrowotne.

Po przeczytaniu tej książki, gwarantuję, że nigdy więcej nie spojrzysz na oddychanie tak samo. A może, wzorem autora, staniesz się kolejnym “pulmonautą” – odkrywcą zapomnianej sztuki oddychania.