Cesarskie cięcie a problemy ze snem u mamy - Przystanek Rodzinka - blog parentingowy o dzieciach okiem logopedki

Sen to temat, który przewija się w niemal każdej rozmowie między rodzicami małych dzieci. Zazwyczaj mówimy o tym, jak mało śpi nasze dziecko. Rzadziej zastanawiamy się nad tym, jak sen mamy wpływa na jej zdrowie i zdolność do budowania relacji z niemowlęciem. Nowe badanie przedstawione na dorocznej konferencji ANESTHESIOLOGY® 2025 rzuca światło na problem, który dotyczy milionów kobiet – trudności ze snem po porodzie, szczególnie po cesarskim cięciu.

Cesarskie cięcie wiąże się z intensywnym bólem i problemami ze snem

Zespół badawczy ze Stanford University Center for Academic Medicine przeprowadził dwuetapowe badanie, które łączyło wywiady z matkami oraz analizę danych z narodowej bazy ubezpieczeniowej. W części jakościowej naukowcy rozmawiali z 41 matkami o ich doświadczeniach związanych z bólem i snem po porodzie. Wśród nich 24 kobiety rodziły drogami natury, 11 miało planowane cesarskie cięcie, a sześć przeszło nieplanowany zabieg.

Wyniki okazały się zaskakujące. Silny ból, który wpływał na sen i codzienne czynności, zgłosiło ponad dwie trzecie matek po cesarskim cięciu – dokładnie 73% kobiet po planowanym zabiegu i 67% po nieplanowanym. Dla porównania, wśród matek rodzących naturalnie ten odsetek wynosił zaledwie 8%. To oznacza, że problem dotyka niemal trzy razy więcej kobiet po cesarskim cięciu niż po porodzie drogami natury.

Zaburzenia snu diagnozowane nawet rok po porodzie

Część ilościowa badania objęła analizę danych ponad 1,5 miliona matek, które rodziły w latach 2008-2021. Naukowcy odkryli, że kobiety po cesarskim cięciu miały o 16% wyższe ryzyko otrzymania nowej diagnozy zaburzeń snu w okresie od miesiąca do roku po porodzie. Chodziło tu o bezsenność, deprywację snu (chroniczny niedobór snu) oraz obturacyjny bezdech senny (rodzaj zaburzenia, w którym oddychanie wielokrotnie zatrzymuje się i wznawia podczas snu).

Co szczególnie istotne z perspektywy rozwoju dziecka, niedobór snu u matki nie jest tylko kwestią zmęczenia. Nieleczony ból i zaburzenia snu mogą prowadzić do depresji poporodowej, problemów z pamięcią i koncentracją, a także zakłócać budowanie więzi z niemowlęciem oraz relacje z rodziną i przyjaciółmi. To z kolei wpływa na jakość interakcji z dzieckiem, które w pierwszych miesiącach życia potrzebuje stabilnej, responsywnej opieki do prawidłowego rozwoju emocjonalnego i komunikacyjnego.

Stymulacja prenatalna – Twoje dziecko Cię słyszy i czuje

Dlaczego sen matki ma znaczenie dla rozwoju dziecka

Moe Takenoshita, główny autor badania i badacz na Uniwersytecie Stanforda, podkreśla, że sen jest często pomijanym aspektem rekonwalescencji poporodowej, choć odgrywa kluczową rolę dla zdrowia fizycznego i psychicznego matki. Cesarskie cięcie w szczególności zwiększa ryzyko silnego bólu i zaburzeń snu, które mają szersze konsekwencje niż tylko zmęczenie.

Z perspektywy logopedycznej warto dodać, że matka, która cierpi na chroniczny niedobór snu, może mieć trudności z utrzymaniem uwagi podczas codziennych interakcji z dzieckiem. Te pierwsze miesiące to czas, kiedy niemowlę uczy się podstaw komunikacji – kontaktu wzrokowego, wymienności w „rozmowie”, reagowania na głos opiekuna. Zmęczona mama może mieć mniejszą energię na te, wydawałoby się, proste czynności, a przecież to one budują fundamenty pod późniejszy rozwój mowy.

Co można zrobić, by wspierać sen po cesarskim cięciu

Dr Takenoshita zaleca, by matki, szczególnie te po cesarskim cięciu, skutecznie zarządzały bólem, ponieważ nieleczony ból dodatkowo zaburza sen. Pomocne mogą być także inne strategie: lekka aktywność fizyczna, gdy tylko jest to możliwe, spanie, gdy śpi dziecko, unikanie kofeiny i alkoholu w późniejszych godzinach dnia oraz wprowadzenie wieczornych rytuałów relaksacyjnych, takich jak ciepła kąpiel czy głębokie oddychanie.

Około jedna trzecia porodów w Stanach Zjednoczonych odbywa się przez cesarskie cięcie. W Polsce odsetek ten również rośnie i w wielu szpitalach przekracza 40%. Dlatego tak ważne jest, by kobiety planujące cesarskie cięcie rozumiały, że zabieg ten wiąże się z większym ryzykiem intensywnego bólu po porodzie oraz zaburzeń snu. Każda kobieta mająca problemy ze snem w ciąży lub po porodzie powinna porozmawiać o tym ze swoim lekarzem, który może ocenić problem, przedstawić zalecenia i w razie potrzeby skierować do specjalisty.

Jako rodzice często koncentrujemy się na tym, jak dużo (lub jak mało) śpi nasze dziecko. To badanie przypomina, że sen mamy jest równie ważny – nie tylko dla jej zdrowia, ale też dla budowania bezpiecznej, responsywnej relacji z niemowlęciem, która stanowi fundament jego rozwoju emocjonalnego i językowego.

Więcej informacji