Żywność ultra przetworzona zmienia strukturę mózgu - Przystanek Rodzinka - blog parentingowy o dzieciach okiem logopedki

Międzynarodowy zespół naukowców przeanalizował skany mózgu prawie 30 000 uczestników badania i odkrył uderzające połączenia między częstym spożywaniem żywności ultra przetworzonej a mierzalnymi różnicami w strukturze mózgu. Te różnice mogą być częścią mechanizmu, który sprzyja przejadaniu się i uzależnieniu od jedzenia.

Czym różni się żywność przetworzona od ultra przetworzonej

Nie wszystkie przetworzone produkty są szkodliwe. Wiele z nich, szczególnie tych na bazie roślin, stanowi korzystny element zrównoważonej diety. Mrożone warzywa czy pasteryzowane mleko to przykłady przetwarzania, które przynosi korzyści zdrowotne. Problem zaczyna się przy żywności ultra przetworzonej, która zawiera przemysłowe dodatki i chemicznie zmienione składniki.

Arsène Kanyamibwa z University of Helsinki, pierwszy autor badania, wyjaśnia różnicę. Przetworzone produkty roślinne można śmiało polecać. W przeciwieństwie do nich produkty bogate w chemicznie zmodyfikowane składniki i dodatki, takie jak przetworzone wyroby mięsne, budzą poważne obawy zdrowotne.

Co pokazują skany mózgu osób jedzących żywność ultra przetworzoną

Badanie oparte na danych z UK Biobank objęło uczestników w średnim wieku z całej Wielkiej Brytanii. Naukowcy z University of Helsinki i McGill University’s Montréal Neurological Institute połączyli wiedzę z zakresu żywienia, neuronauki i analizy obrazowania, by sprawdzić, jak współczesna dieta wpływa na ludzki mózg.

Kanyamibwa podkreśla kluczowe odkrycie: wyższe spożycie żywności ultra przetworzonej wiąże się z różnicami w mózgu. Te powiązania mogą być związane ze wzorcami zachowań, takimi jak przejadanie się, choć badanie nie potwierdza związku przyczynowo-skutkowego. Co istotne, zaobserwowane różnice nie wynikają wyłącznie ze stanu zapalnego czy otyłości. Składniki i dodatki typowe dla żywności ultra przetworzonej, takie jak emulgatory, mogą również odgrywać rolę, choć wymaga to dalszych badań podłużnych lub eksperymentalnych.

Dlaczego to ważne dla rodziców małych dzieci

Mózg dziecka rozwija się najintensywniej w pierwszych latach życia. W tym okresie kształtują się połączenia nerwowe odpowiedzialne za uczenie się, pamięć i kontrolę impulsów, w tym także te związane z odczuwaniem sytości i wyborem jedzenia. Warto wiedzieć, że nawyki żywieniowe wykształcone we wczesnym dzieciństwie często utrzymują się przez całe życie.

Badanie sugeruje, że regularne sięganie po żywność ultra przetworzoną może wpływać na struktury mózgowe zaangażowane w kontrolę apetytu i podejmowanie decyzji. To tworzy swoistą pętlę: im więcej takiej żywności jemy, tym trudniej może być nam się od niej powstrzymać. Choć badanie dotyczyło dorosłych, mechanizmy neuroplastyczności działają szczególnie intensywnie u dzieci, co czyni ich mózg bardziej podatnym na wpływy środowiskowe, w tym dietę.

Co możemy zrobić jako rodzice

Kanyamibwa zwraca uwagę, że tego rodzaju badania mogą wpływać zarówno na osobiste wybory żywieniowe, jak i politykę zdrowia publicznego. Biorąc pod uwagę rosnącą liczbę dowodów, ograniczenie spożycia żywności ultra przetworzonej i zaostrzenie norm regulacyjnych w produkcji żywności może być kluczowym krokiem w kierunku lepszych wyników zdrowotnych społeczeństwa.

Dla nas jako rodziców oznacza to przede wszystkim świadome wybory przy codziennych posiłkach. Zamiast gotowych dań z długą listą składników, których nazw nie potrafimy wymówić, warto sięgać po produkty możliwie mało przetworzone. Świeże warzywa, owoce, pełne ziarna, naturalne nabiał, mięso i ryby bez dodatków to podstawa. Oczywiście życie z małymi dziećmi bywa chaotyczne i nie zawsze mamy czas na gotowanie od podstaw. Kluczem nie jest perfekcja, ale kierunek, w którym zmierzamy.

Warto też pamiętać, że kształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych to proces długofalowy. Dzieci uczą się przez obserwację i powtarzanie. Gdy widzą, że rodzice wybierają proste, naturalne jedzenie, same chętniej po nie sięgają. To inwestycja nie tylko w ich obecne zdrowie, ale także w funkcjonowanie ich mózgu przez całe życie.

Więcej informacji