Kolekcja “Zwierz się zwierza” – książki o emocjach dla dzieci

“Zwierz się zwierza. Bajki o ważnych emocjach i wielkich wyzwaniach” Ewy Stadtmüller ilustrowane przez Edytę Karaban to książki o emocjach dla dzieci w wieku od 3. do 5. lat, które doskonale wpisują się w nurt bajkoterapii, wykorzystując literaturę, a konkretnie tradycję bajek ezopowych do wspomagania rozwoju emocjonalnego dziecka, niwelowania z ich pomocą ewentualnych doświadczeń traumatycznych oraz rozwijania kompetencji społecznych, pozwalających na sprawne funkcjonowanie dziecka w środowisku.

W skład dwutomowej kolekcji opowiastek o emocjach wchodzą “Bajki o ważnych emocjach” oraz “Bajki o wielkich wyzwaniach”.

Pierwsza część kolekcji to bajki, których opowiadane historie pomagają identyfikować, nazywać i rozumieć emocje bohaterów, ich źródła i skutki zachowań dyktowanych takimi, a nie innymi stanami.

Właśnie poprzez popularne w bajkoterapii zjawisko utożsamiania się czytelnika/słuchacza z występującymi w opowieściach postaciami, historie podpowiadają najmłodszym przykładowe wzory zachowań, wyjaśniając równocześnie motywy przeróżnych, często nierozumianych – na obecnym etapie rozwoju dziecka – działań i odczuwanych stanów.

Dodatkowo mechanizm “on ma tak samo, on tez tak odczuwa” wzmacnia poczucie wartości dziecka.

Tom pierwszy jest zbiorem 13 bajek, których bohaterowie próbują uporać się z:

• zazdrością – “O myszce Dorocie i wielkim kłopocie” – Bajka o tym, jak trudno jest czasem odnaleźć się w roli starszej siostry lub starszego brata,
• złością – “O złośnicy ośmiornicy” – Bajka o tym, że każdy może się czasem rozzłościć, co nie znaczy, że ma prawo wyrażać to w sposób niebezpieczny dla innych,
• nieśmiałością – “O kreciku samotniku i nieśmiałym słowiku” – Bajka o tym, jak trudno czasem pokonać nieśmiałość i jak walczyć z tremą,
• lękiem – “Kto pokona kameleona” – Bajka o tym, jak trudne są pierwsze chwile spędzone w przedszkolu i co pomaga oswoić się z nową rzeczywistością, “O indyku gwałtowniku i kogucie w jednym bucie” – Bajka o tym, że każdy może znaleźć przyjaciela – i ten, kogo lubią wszyscy, i ten, komu z różnych względu trudno jest nawiązać dobre relacje z innymi,
• odrzuceniem przez innych – “O skunksie Szymonie i superochronie” – Bajka o tym, jak trudna jest sytuacja osoby wykluczonej i jak wielkie znaczenie ma każdy życzliwy gest”

oraz szukają sposobów, by:

• zaakceptować swoją niezwykłość – “O zielonej biedronce i balu na łące” – Bajka o tym, że różnimy się między sobą (stopniem sprawności, kolorem skóry, zwyczajami…), a “inny” wcale nie znaczy “gorszy”,
• poczuć się ważnym, wartościowym i potrzebnym – “O zazdrosnym małpiszonie i jego mądrym ogonie” – Bajka o tym, jak bardzo dzieci pragną akceptacji starszego rodzeństwa i jak potrafią uprzykrzyć mu życie,
• spełniać marzenia – “O małej słonicy – superbaletnicy” – Bajka o marzeniach spełnianych pomimo pewnych… przeciwności,
• nawiązać kontakt z dorosłymi – “O króliczku Franiu i trudnym zadaniu” – Bajka o tym, jak trudno dziecku nawiązać kontakt z osobą dorosłą i jak pokonywać lęk związany z taką sytuacją,
• nie skarżyć – “Co powie mama hipopotama?” – Bajka o tym, z czego wynika skarżenie i jak poradzić sobie bez niego,
• pochopnie nie oceniać drugiej osoby – “O jeżyku wędrowniku i borsuku – strasznym mruku” – Bajka o etykietach, które sobie nawzajem przyklejamy, i o tym, jak możemy je odklejać,
• nauczyć się, że nie we wszystkim jesteśmy najlepsi – “O mrówce Lilusi, co wygrywać musi” – Bajka o tym, że nikt nie lubi przegrywać, ale porażka potrafi nas wiele nauczyć.

Drugi tom kolekcji to z kolei zbiór 12 bajek również o emocjach i trudnych, choć czasami codziennych sytuacjach, przed którym dziecko staje, dołączając do nowej grupy i społeczności lub po prostu rozwijając się i dorastając. Bohaterowie uczą się:

• że ustalonych zasad warto przestrzegać – “O kaczorku Wiktorku i nieznośnym korku” – Bajka o tym, jak ważne jest przestrzeganie zasad,
• że ‘ruch to zdrowie’ – “O tygrysie – ‘Nie chce mi się'” – Bajka o tym, jak bardzo potrzebny jest w życiu ruch, i o tym, jak przyjemnie odpoczywa się po solidnym wysiłku,
• że sen jest pożyteczny – “O niedźwiadku Maniu i o zasypianiu” – Bajka relaksacyjna o tym, jak dobrą i pożyteczną rzeczą jest sen,
• że każdy z nas jest inni, w inny sposób się bawi i w inny uczy – “O zajączku Kicaju i zerówce w Gaju” – Bajka o tym, jak trudno niektórym dzieciom usiedzieć spokojnie choćby przez kilka minut i jak można im pomóc,
• że świat jest różnorodny i tę różnorodność należy smakować – “O żółwiku Kubie – ‘Ja tego nie lubię'” – Bajka o grymaszeniu przy jedzeniu i odrzucaniu wszystkiego, czego się nie zna,
• że ‘zgoda buduje, a niezgoda rujnuje’ – “O wróżce Jaśminie i zgranej drużynie” – Bajka o tym, że współpraca może odbudować to, co zniszczyła niezgoda,
• że bałagan wiele utrudnia – “O prosiaczku Jonatanie i złośliwym bałaganie” – Bajka o porządku i bałaganie – o tym, jak zaprzyjaźnić się z tym pierwszym i jak rozstać się z drugim,
• że ‘nikt z nas sam nie ma tego, co mamy razem’ – “O żyrafie – ‘Ja nie potrafię'” – Bajka o tym, że nie potrafimy wszystkiego, i dobrze, ponieważ możemy sobie nawzajem pomagać,
• że nie można krzywdzić innych – “O boksującym kangurze i przedszkolnej awanturze” – Bajka o tym, że nikogo nie wolno krzywdzić,
• czym jest kłamstwo, a czym zmyślenie – “O lamie – ‘Ja nie kłamię'” – Bajka o tym, że kłamstwo i zmyślenie to dwie różne rzeczy i że dobrze jest umieć je rozróżniać,
• by nie być obojętnym na losy innych – “O ważce Lodzi – ‘Co mnie to obchodzi'” – Bajka o tym, jak bardzo potrzebujemy innych i jak sami jesteśmy im potrzebni,
• że to co nam, niekoniecznie musi podobać się innym – “O Patryku, altanniku” – Ta bajka uczy, że aby naprawdę kogoś ucieszyć, trzeba najpierw spojrzeć na świat jego oczami.

Kolekcja wyróżnia się na tle szeroko dostępnych bajek terapeutycznych. Niezwykle praktyczne okazują się być:

• załączone na wstępie Wprowadzenie – pokazujące ogromna rolę bajki w kształtowaniu rozwoju dzieci w wieku od 2 do 7 lat oraz prezentujące mechanizm działania bajkoterapii (funkcja psychoedukacyjna, terapeutyczna, relaksacyjna i profilaktyczna),

• dodane również Dwa słowa o publikacji – które podpowiadają rodzicom i nauczycielom, w jaki sposób czytać bajki (objaśnianie nowego słownictwa, zabawy leksykalne, wykorzystanie odpowiedniej mimiki i tonu głosu itp.) i na co zwracać uwagę podczas lektury (bohaterowie, miejsce akcji, zakończenie, wybrzmienie problemu i prawidłowego rozumienia bajki poprzez komentarz sowy),

• wypunktowane cechy rozwoju dziecka – pozwalające dorosłym zrozumieć poziom rozwoju młodego czytelnika szczególnie w obszarze umiejętności zarządzania emocjami oraz kompetencji społecznych.

Kolekcja okazuje się być zbiorem 25 dokładnie zaplanowanych konspektów z konkretną bajką w roli głównej.

Każdy rozdział otwiera całostronicowa ilustracja przedstawiająca zazwyczaj punkt kulminacyjny opowiadanej historii lub sytuację, na której widać, w jaki sposób bohaterowie próbują radzić sobie z napotykanymi problemami (np. zielona biedronka dostrzega swoje osobliwe piękno, lew zdobywa się na odwagę i dołącza do bawiącej się grupy przedszkolnej, myszka podczas rozmowy z dziadkiem próbuje opanować zazdrość o młodszego brata i dostrzec radość z posiadania rodzeństwa).

Prawa strona rozkładówki to tytuł – dwuczęściowy. Pierwsza część wyróżniona na kolorowym tle, często rymowana, prezentuje bohaterów. Drugą traktować można jak wykładnie opisanego w bajce problemu, to równocześnie mniej lub bardziej zarysowany morał.

Głównymi bohaterami bajek są zwierzęta, które posiadają cechy ludzkie, rozmawiają, bawią się, mają przyjaciół i co najważniejsze – odczuwają emocje bliskie dzieciom, młodym słuchaczom i czytelnikom.

Przedstawione zdarzenia odwołują się do doświadczeń bliskich dzieciom (pojawianie się młodszego rodzeństwa, zabieganie o akceptację starszego brata lub siostry, adaptacja przedszkolna, kłótnie z rówieśnikami), także do różnych emocji (tęsknota za bliskimi, strach przed nieznanym, zazdrość, nieśmiałość). Prezentowane sytuacje budują w umyśle dziecka rzeczywisty obraz świata, oswajają z różnymi przeżyciami, m.in. przez utożsamienie siebie z bohaterem, wzmacniają pozytywne wartości (np. rodzinne spędzanie czasu, samoakceptacja, empatia, pomoc potrzebującym, poznawanie świata).

O prawidłowe rozumienie historii dba sowa, która po każdej bajce zabiera głos, tłumaczy główny sens opowieści, odnosząc jej treść do doświadczeń z własnego dzieciństwa.

Po lekturze przychodzi czas na rozmowę dorosłego i czytelnika, której tok wyznaczają umieszczone w książce schematy z pytaniami.

Na sam koniec dziecku proponowane są zabawy utrwalające sposoby radzenia sobie z tytułowymi emocjami i wyzwaniami. Sugerowane zabawy i gry można przeprowadzać w środowisku domowym i przedszkolnym.

Każdą bajkę można odsłuchać w wersji audio. Bajkę “O myszce Dorocie i wielkim kłopocie” z 1. tomu “Zwierz się zwierza. Bajki o ważnych emocjach”, którą czyta autorka Ewa Stadtmüller posłuchać możecie tutaj – https://bit.ly/O-myszce-Dorocie.

Z kolei bajkę “O mrówce Lilusi, co wygrywać musi” w interpretacji pewnego przedszkolaka usłyszycie poniżej:

Książki o emocjach dla dzieci, czyli zachwycająca, bo starannie wydana kolekcja (twarde okładki, gruby papier, stonowane kolory szaty graficznej, estetyczne etui na książki) “Zwierz się zwierza. Bajki o ważnych emocjach i wielkich wyzwaniach” Ewy Stadtmüller z ilustracjami Edyty Karaban wydana została nakładem Wydawnictwa WIR.

By poznać katalog ludzkich emocji, nie tylko dziecięcych, zajrzyjcie do wpisu – „Co robią uczucia?” – liryczny i metaforyczny album ludzkich emocji.

Jeśli urzekły Was ilustracje Edyty Karaban, to koniecznie zerknijcie na wpis – Układana przygoda z czytaniem – „Moje pierwsze zdania” – będący charakterystyką pomocy logopedycznej, o której szatę graficzną zadbała wspomniana artystka.