10 nawyków wspierających mowę dziecka: kompletny poradnik dla rodziców

W pracy logopedy wielokrotnie spotykam się z rodzicami, którzy skupiają się wyłącznie na ćwiczeniach wymowy, zapominając, że prawidłowy rozwój mowy dziecka zależy również od wielu codziennych nawyków. Dlatego przedstawiam Wam kompletny “Dekalog logopedyczny” – 10 prostych, ale niezwykle ważnych wskazówek, które pomogą Wam zadbać o piękną, zdrową mowę Waszego dziecka.

Osobiste doświadczenie logopedyczne niejednokrotnie pokazało mi, że nawyki takie jak oddychanie, połykanie czy postawa ciała mają kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania i rozwoju układu stomatognatycznego (innymi słowy, to wszystko, co znajduje się w naszej buzi i co odpowiada za prawidłowe przyjmowanie i przeżuwanie pokarmu, a także za mowę), a co za tym idzie – również dla prawidłowej artykulacji. Dlatego warto przyjrzeć się im bliżej i wprowadzić je do codziennej rutyny całej rodziny.

Zaczynajmy!

@przystanekrodzinka

Zadbaj o piękną mowę swojego dziecka! 🗣 Oto 10 wskazówek, które pomogą Tobie i Twojemu dziecku cieszyć się zdrową i piękną mową! 🌟  1.⁠ ⁠Oddychaj przez NOS 👃  2.⁠ ⁠Zamknij buzię podczas jedzenia, spoczynku i snu 😴  3.⁠ ⁠Przyklej język do podniebienia 👅  4.⁠ ⁠Odgryzaj, gryź i żuj 🍎  5.⁠ ⁠Prawidłowo połykaj 💧  6.⁠ ⁠Pozbądź się szkodliwych nawyków 🚫  7.⁠ ⁠Kontroluj swój słuch 👂  8.⁠ ⁠Zadbaj o zęby 🦷  9.⁠ ⁠Dbaj o prawidłową postawę ciała 🧘‍♂ 10.⁠ ⁠Bądź systematyczny 📅 Szczegółowy opis 🔟 nawyków wspierających mowę dziecka: https://przystanekrodzinka.pl/10-nawykow-wspierajacych-mowe-dziecka-kompletny-poradnik-dla-rodzicow/ Po więcej logopedycznych porad zajrzyj na naszego BLOGA: https://przystanekrodzinka.pl/logopedia/ (aktywny link w BIO @przystanekrodzinka) 🌐 Przystanek Logopeda, Polski logopeda na Teneryfie, Szkodliwe nawyki u dzieci, Ssanie kciuka, Obgryzanie paznokci, Wady wymowy, Problemy z oddychaniem, Wady zgryzu, Oddychanie, Wady postawy, Dziecko nie mówi #logopeda #logopedia #macierzyństwo #polskilogopeda #teneryfa #przystanekrodzinka #przystaneklogopeda #rozwojmowy #logopedateneryfa #wadywymowy #ssaniekciuka #obgryzaniepaznokci #szkodliwenawyki #oddychanie #dzieckoniemówi #wadypostawy

♬ positive, confident, present, progress, corporate VP(1518395) – KosukeKawaguchi

I. Oddychaj przez nos to gwarancja zdrowia i pięknej artykulacji

Oddychanie przez nos to podstawa prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego człowieka. Zapewnia ono optymalną wymianę gazową, oczyszczanie i nawilżanie wdychanego powietrza. Co więcej, nos pełni funkcję rezonatora, dzięki czemu dźwięki mowy nabierają barwy i brzmienia.

Oddychanie przez usta, często spotykane zwłaszcza u małych dzieci, może prowadzić do wielu negatywnych skutków:

– częstych infekcji górnych dróg oddechowych,

– zaburzeń rozwoju twarzoczaszki,

– nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu narządów mowy,

– wad wymowy,

– wad zgryzu.

Dlatego już od najmłodszych lat warto uczyć dziecko prawidłowego, nosowego toru oddechowego. Pamiętajmy też sami, by dawać dobry przykład!

II. Zamknij buzię podczas spoczynku, jedzenia, snu

Kolejny ważny nawyk to trzymanie ust zamkniętych w sytuacjach spokoju, jedzenia i snu. Brzmi banalnie, a jednak ma ogromne znaczenie.

Spoczynek z otwartymi ustami powoduje wysychanie błon śluzowych i może prowadzić do nawracających infekcji gardła, migdałków, a nawet zatok. Z kolei oddychanie przez usta w trakcie jedzenia utrudnia prawidłowe połykanie, a także negatywnie wpływa na rozwój zębów i twarzy. Natomiast otwarte usta podczas snu sprzyjają chrapaniu i bezdechom sennym.

Dbajmy więc o to, by usta były zamknięte w tych kluczowych momentach dnia. To naprawdę proste, a przynosi wymierne korzyści!

1. Nieestetyczny wygląd:
   • Przy zamkniętych ustach zachowana jest prawidłowa pozycja żuchwy, co wpływa na estetykę twarzy.
   • Prawidłowe napięcie mięśni twarzy podczas żucia z zamkniętymi ustami pomaga utrzymać odpowiedni tonus skóry.
   • Zamknięte usta podczas jedzenia sprzyjają utrzymaniu prawidłowej postawy głowy i szyi.
2. Ryzyko zakrztuszenia:
   • Zamknięte usta podczas żucia zapewniają lepszą kontrolę nad przemieszczaniem się pokarmu w jamie ustnej.
   • Prawidłowa praca mięśni żwaczy i skroniowych przy zamkniętych ustach umożliwia dokładniejsze rozdrobnienie pokarmu, co zmniejsza ryzyko zakrztuszenia.
   • Optymalna praca żuchwy w każdej płaszczyźnie przy zamkniętych ustach pozwala na lepszą koordynację procesu żucia i przełykania.
3. Wdychanie powietrza:
   • Żucie z zamkniętymi ustami zapewnia prawidłową pracę mięśni skrzydłowych bocznych, co pomaga w utrzymaniu odpowiedniego ciśnienia w jamie ustnej.
   • Normalizacja napięcia mięśniowego podczas żucia z zamkniętymi ustami sprzyja prawidłowemu oddychaniu przez nos.
   • Zamknięte usta podczas jedzenia wspomagają prawidłową pracę podniebienia miękkiego, co zapobiega przedostawaniu się powietrza do przewodu pokarmowego.

Dodatkowo, warto podkreślić, że jedzenie z zamkniętymi ustami:

• Sprzyja prawidłowemu rozwojowi aparatu mowy i żucia u dzieci.
• Pomaga w utrzymaniu prawidłowej okluzji zębów (relacji zębów górnych i dolnych, zarówno w spoczynku, jak i podczas ruchów żuchwy),
• Wspiera prawidłowe funkcjonowanie stawu skroniowo-żuchwowego.
• Przyczynia się do lepszego wymieszania pokarmu ze śliną, co jest istotne dla procesu trawienia.

Dbajmy o to, by mieć zamknięte usta w tych kluczowych momentach dnia. To naprawdę proste, a przynosi wymierne korzyści!

III. Przyklej język do podniebienia

Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy z tego, że również pozycja języka w jamie ustnej ma ogromne znaczenie dla prawidłowego rozwoju artykulacji. Język powinien spoczywać delikatnie przyciśnięty do podniebienia – to jego naturalne, prawidłowe położenie.

Język opadający do dołu jamy ustnej (często spotykane u małych dzieci) może prowadzić do nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu narządów mowy, a w efekcie – do wad wymowy, takich jak seplenienie, reranie.

Dlatego warto od najmłodszych lat uczyć dziecko tej prostej czynności – przyklej język do podniebienia. W ten sposób wspieramy prawidłowy rozwój narządów artykulacyjnych i utrwalamy właściwe wzorce ruchowe języka.

IV. Odgryzaj, gryź, żuj to doskonała siłownia dla języka

Kolejny niezwykle istotny nawyk to jedzenie twardych, wymagających przeżuwania pokarmów. Może to wydawać się zaskakujące, ale właśnie ta czynność stymuluje prawidłowy rozwój i sprawność mięśni języka oraz całego narządu żucia.

Badania wskazują, że dzieci, które od wczesnego dzieciństwa otrzymują miękkie, przetwarzane pokarmy, mają tendencję do wolniejszego rozwoju artykulacji, a także częściej borykają się z wadami zgryzu i nieprawidłową pozycją języka.

Dlatego zachęcajmy nasze pociechy do jedzenia twardych owoców, warzyw, grzanek czy suchych ciasteczek. To prawdziwa siłownia dla języka i całego kompleksu ustno-twarzowego!

V. Prawidłowo połykaj

Kolejny kluczowy nawyk to prawidłowe połykanie. Wydawać by się mogło, że to proces zautomatyzowany i nie wymaga szczególnej uwagi. Nic bardziej mylnego!

Prawidłowe połykanie to takie, w którym język jest uniesiony do podniebienia, wargi są domknięte, a zęby zwarte. Mięśnie okolicy szpary ustnej pracują bez nadmiernego zaangażowania. To właśnie taka technika połykania stymuluje prawidłowy rozwój narządów artykulacyjnych.

Warto pamiętać, że dzieci młodsze oraz osoby dorosłe połykają nawet do 1000 razy na dobę. To ogromna liczba powtórzeń, które mogą utrwalać prawidłowe bądź nieprawidłowe wzorce połykania. Dlatego zwracajmy baczną uwagę na tę czynność – to klucz do pięknej, zdrowej mowy!

VI. Pozbądź się szkodliwych nawyków

Kolejnym niezwykle ważnym elementem ‘Dekalogu logopedycznego’ jest eliminacja szkodliwych nawyków, takich jak:

– zgrzytanie zębami,

– obgryzanie paznokci,

– ssanie palca.

Te niepożądane zachowania mogą prowadzić do zaburzeń rozwoju twarzoczaszki, a w konsekwencji – również do wad wymowy.

Zgrzytanie zębami podczas snu lub w sytuacjach stresowych przyczynia się do nieprawidłowości w budowie i ułożeniu zębów, a także do bólu głowy i szyi. Z kolei obgryzanie paznokci, poza negatywnymi konsekwencjami dla estetyki dłoni, może zaburzać prawidłowy wzorzec ruchu języka. Natomiast ssanie palca deformuje kształt podniebienia i zębów, co z kolei przekłada się na problemy artykulacyjne.

Dlatego baczna obserwacja dziecka i konsekwentne wycofywanie tych niekorzystnych nawyków to niezwykle ważny element pracy logopedycznej. Pamiętajmy też, by dawać dzieciom dobry przykład i samodzielnie również z nich rezygnować.

Więcej informacji na temat szkodliwych nawyków i parafunkcji dziecka znajdziesz w artykule “Twoje dziecko to robi? Szkodliwe nawyki dziecka dla zdrowia i prawidłowego rozwoju“.

VII. Kontroluj swój słuch – by dobrze mówić, trzeba dobrze słyszeć

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że prawidłowy rozwój mowy nierozerwalnie związany jest ze sprawnością słuchu. Dlatego kontrola stanu uszu, nosa i gardła powinna być stałym elementem dbania o zdrowie całej rodziny.

Nieprawidłowości w obrębie narządu słuchu, takie jak niedrożność trąbek słuchowych, przewlekłe zapalenia uszu czy nawet niedosłuch, mogą prowadzić do zaburzeń artykulacji. Dziecko, które nie słyszy dobrze, ma trudności z poprawnym naśladowaniem dźwięków mowy.

Dlatego regularne wizyty u laryngologa, a w razie potrzeby – szybka reakcja i leczenie ewentualnych infekcji, to podstawa prawidłowego rozwoju mowy naszych pociech. Pamiętajmy też o systematycznej kontroli własnego słuchu – by dobrze mówić, trzeba dobrze słyszeć!

VIII. Dbaj o zęby – to podstawa pięknej artykulacji

Kolejny niezwykle istotny element ‘Dekalogu logopedycznego’ to dbałość o zdrowie jamy ustnej, a w szczególności – o prawidłowy rozwój i stan uzębienia.

Nieleczona próchnica, wczesna utrata zębów (nawet mlecznych), a także nieprawidłowy zgryz mogą być bezpośrednią przyczyną wad wymowy, takich jak seplenienie, reranie. Dzieje się tak, ponieważ zaburzenia w obrębie zębów i zgryzu bezpośrednio przekładają się na funkcjonowanie narządów artykulacyjnych.

Dlatego regularne wizyty u dentysty, leczenie próchnicy, a w razie potrzeby – również wczesna interwencja ortodontyczna, to niezbędne elementy dbałości o prawidłowy rozwój mowy naszych dzieci. Pamiętajmy też sami o higienie jamy ustnej – to podstawa zdrowia i pięknej artykulacji!

IX. Dbaj o prawidłową postawę ciała

Choć może się to wydawać zaskakujące, postawa ciała również ma ogromny wpływ na jakość mowy. Dlatego warto zwrócić na nią szczególną uwagę.

Prawidłowa postawa to taka, w której głowa stanowi przedłużenie linii kręgosłupa. Nie bez znaczenia jest również ułożenie szyi, barków czy miednicy. Nieprawidłowości w tej sferze, takie jak pochylona głowa, wysunięta szyja lub uniesione ramiona, mogą prowadzić do napięcia mięśni odpowiedzialnych za artykulację, a tym samym – do wad wymowy.

Dlatego zachęcajmy nasze dzieci do prostej, wyprostowanej postawy, w której głowa stanowi przedłużenie linii kręgosłupa. Pamiętajmy też sami, by dawać dobry przykład – nasza postawa również ma ogromne znaczenie dla rozwoju mowy pociech.

X. W ćwiczeniach bądź systematyczny

Na koniec ostatni, ale równie ważny element Dekalogu logopedycznego – systematyczność w ćwiczeniach.

Bez względu na to, czy pracujemy nad prawidłowymi nawykami, czy nad korektą konkretnych trudności artykulacyjnych, kluczem do sukcesu jest regularność i konsekwencja. Tylko stała praca, nawet kilkuminutowa codziennie, przynosi wymierne efekty.

Dlatego zachęcajmy nasze dzieci do codziennych, krótkich ćwiczeń logopedycznych. Angażujmy się w nie wspólnie, dawajmy dobry przykład systematyczności. To inwestycja, która z pewnością zaprocentuje piękną, zdrową mową Waszych pociech!

Podsumowując, poznanie i wdrożenie “Dekalogu logopedycznego” to klucz do prawidłowego rozwoju mowy Waszego dziecka. Pamiętajcie – dbając o te 10 nawyków, dacie mu najcenniejszy dar – szansę na pełny, harmonijny rozwój. Powodzenia!