Etapy rozwoju mowy dziecka

Etapy rozwoju mowy dziecka to jedno z ważnych zagadnień, jakie powinno zajmować nie tylko logopedę przedszkolnego, wychowawcę, ale przede wszystkim rodzica, z którym dziecko spędza najwięcej czasu. Aby zauważyć niepokojące odstępstwa i opóźnienia w artykulacji dziecka, trzeba wiedzieć, że rozwój mowy dziecka przebiega w odpowiedniej sekwencji. Kiedy i w jakiej kolejności powinno mówić dziecko? Polecam poniższe treściwe vademecum.

Na naszym Instagramie znajdziecie więcej wskazówek logopedycznych dla rodziców w cyklu Przystanek Logopeda.

Moje dziecko nie mówi, mówi mało lub nie chce mówić — kiedy iść do logopedy?

Rozwój mowy dziecka przebiega w odpowiedniej kolejności i następstwie. Według L. Kaczmarka (1953) w rozwoju mowy wyodrębnia się cztery okresy.

Okres melodii (0 – 1 r. ż.) – to czas, gdy początkowo formą porozumienia dziecka ze światem jest krzyk i płacz. To również intensywny czas treningu narządów oddechowych. Między 2. a 3. miesiącem życia pojawia się głużenie (dźwięki podobne do samogłosek i spółgłosek). Około 5. – 6. miesiąca życia rozpoczyna się gaworzenie. Przed ukończeniem 1. r. ż. życia pojawiają się pierwsze słowa – np. mama, tata, baba.

Okres wyrazu (1 – 2 r. ż.) – dziecko wymawia samogłoski ustne (A U I O E Y) i spółgłoski p, pi, b, bi, m, mi, t, d, n. Trudniejsze dźwięki zastępuje tymi, które potrafi wypowiedzieć (o zbliżonym miejscu artykulacji do prawidłowych). Charakterystyczne jest wymawianie tylko pierwszej lub ostatniej sylaby.

Okres zdania (2 – 3 r. ż.) – dziecko wymawia wszystkie samogłoski – również ę, ą. Pojawiają się spółgłoski w, wi, f, fi, k, ki, g, gi, ch, chi, l, li, ń, j, ł i głoski szeregu ciszącego – ś, ź, ć, dź. Pod koniec tego okresu mogą się też pojawić głoski szeregu syczącego s, z, c, dz. Wymienione głoski czasem bywają zastępowane innymi, łatwiejszymi. Mowę dziecka trzyletniego cechuje zmiękczanie głosek – s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż są często wymawiane jak ś, ź, ć, dź. Głoska r może być pomijana lub zastępowana przez inną – np. j lub ł. Pojawiają się proste zdania.

Okres swoistej mowy dziecięcej (3 – 7 r. ż.) – dziecko prowadzi rozmowy pełnymi zdaniami. Stosuje bogate słownictwo. Między 4. a 5. r. ż. pojawiają się głoski sz, ż, cz, dż. Chwilę później lub równolegle także r. Między 5. a 6. r. ż. dziecko utrwala głoski szeregu szumiącego – sz, ż, cz, dż, by między 6. a 7. r. ż. posługiwać się wszystkimi głoskami.

@przystanekrodzinka
Twoje dziecko mało mówi, nie mówi lub nie chcę mówić? 🗣️👶 Oto 15 kolejnych technik, które wspierają rozwój mowy dziecka: 6️⃣ ROZSZERZANIE WYPOWIEDZI – kiedy dziecko powie “auto”, odpowiedz: “Tak, czerwone auto jedzie”. To naturalny sposób nauki budowania zdań. 7️⃣ MÓWIENIE O TYM, CO INTERESUJE DZIECKO – śledź wzrok malca i komentuj to, na co patrzy. Wykorzystuj jego naturalne zainteresowania do nauki słów! 8️⃣ KOMUNIKACJA NIEWERBALNA – zachęcaj do gestów (machanie “pa pa”, pokazywanie “daj”), wspieraj mowę ciała, która jest podstawą do rozwoju mowy werbalnej. 9️⃣ UPRASZCZANIE JĘZYKA – używaj krótkich, prostych zdań, ale gramatycznie poprawnych. Zamiast: “Czy może chciałbyś teraz zjeść jogurt?” powiedz: “Chcesz jogurt?”. 🔟 ZABAWA W WYBORY – zamiast pytać “Co chcesz?” (pytanie otwarte), oferuj dwie konkretne opcje: “Chcesz jabłko czy banana?”, pokazując oba przedmioty. Ta technika wymaga od dziecka konkretnej odpowiedzi, ale jest łatwiejsza niż pytania otwarte, bo daje ograniczone możliwości 1️⃣1️⃣ CZYTANIE INTERAKTYWNE – pozwól dziecku PRZEWRACAĆ STRONY i WSKAZYWAĆ obrazki, odkrywać okienka w książkach itd. Efekt? 100% więcej słów w aktywnym słowniku dziecka! 1️⃣2️⃣ ŚPIEWANIE Z GESTAMI – dzieci uczą się “Głowa, ramiona, kolana, pięty” 2x szybciej gdy łączą słowa z ruchem! 🎵👋 1️⃣3️⃣ ODBIERZ SMOCZEK I NIEKAPKI – nie wiesz czemu dziecko nie mówi? 3-latek nie potrzebuje smoczka i kubka niekapka. Te przedmioty blokują prawidłowy rozwój mięśni odpowiedzialnych za mowę! 🙅‍♀️ 1️⃣4️⃣ GRY NAPRZEMIENNE – rzucanie piłki “teraz ja – teraz ty” uczy mózg schematu konwersacji! Turlasz! Mówisz! 🔄 1️⃣5️⃣ WYKORZYSTAJ JEDZENIE – opisuj smaki, kolory, tekstury podczas posiłków. Jedzenie angażuje WSZYSTKIE zmysły = idealna nauka mowy! 🍎 1️⃣6️⃣ MASAŻ BUZI I JĘZYKA – 3 minuty dziennie masażu policzków + zabawy lusterkowe = sprawniejsze mięśnie mowy! 👅 1️⃣7️⃣ DMUCHANIE BANIEK – to nie tylko zabawa! To trening ODDECHOWY wzmacniający mięśnie potrzebne do mówienia! 💭 1️⃣8️⃣ ZABAWY Z RYTMEM – klaskanie sylabami to SEKRETNA BROŃ logopedów! Rytm to podstawa płynnej mowy! 👏 1️⃣9️⃣ MODELOWANIE ZAMIAST POPRAWIANIA – nigdy nie mów “Nie mówi się TAK” – zamiast tego powtórz PRAWIDŁOWO. Dziecko uczy się słysząc wzorce, nie krytykę! ❌ 2️⃣0️⃣ STYMULACJA WIELOZMYSŁOWA – dotykaj, wąchaj, smakuj, słuchaj, patrz i NAZYWAJ to wszystko! Więcej zmysłów = więcej połączeń w mózgu = lepsza mowa! 🧠✨ ⚡ Wpisz w komentarzu “GADUŁA” a dostaniesz ostatnią część z 10 technikami, które rozgadują małe dzieci🏆 Która metoda sprawdziła się u Twojego dziecka? Podziel się doświadczeniem! 👇 #RozwójMowy #LogopedaRadzi #DzieckoNieMówi #TerapiaMowy #PoradyDlaRodziców #RozwójDziecka #StymulacjaMowy #MamaMaługo #TataNaWartości #MówDziecko #przystanekrodzinka jak nauczyć dziecko mówić | ćwiczenia logopedyczne | stymulacja mowy | opóźniony rozwój mowy | rozwój mowy dziecka | pierwsze słowa dziecka | wspieranie rozwoju mowy | terapia logopedyczna w domu | co robić gdy dziecko nie mówi | logopeda radzi | Przystanek Rodzinka | Maria Rybak Polski Logopeda na Teneryfie
♬ dźwięk oryginalny – PrzystanekRodzinka

Normatywność, indywidualny rozwój a zaburzenia mowy

Ale choć czas pojawiania się danych głosek w mowie jest w miarę stały, to wszelkie mieszczące się w normie odstępstwa warunkowane są genetycznie, ale i społecznie (kontakty ze środowiskiem). Dziecko rozwija się własnym rytmem, dlatego też możliwe są przesunięcia w czasie kolejnych etapów rozwoju. Wszelkie niepokojące sytuacje i opóźnienia pojawienia się poszczególnych głosek w rozwoju mowy (trwające ponad pół roku) należy skonsultować ze specjalistą. Zaburzenia mowy mogą odzwierciedlać zaburzenia w rozwoju fizycznym lub psychicznym.

Logopeda na Teneryfie – harmonijny rozwój Twojego dziecka

Wczesna nauka czytania a rozwój mowy dziecka niemówiącego, rozwijającego język z opóźnieniem i dwujęzycznego