U podstaw rozumienia czytanego tekstu leży oczywiście umiejętność rozpoznawania liter alfabetu i odpowiednia technika czytania (np. metodą sylabową). Jednak nawet płynne czytanie nie musi iść w parze z rozumieniem informacji zakodowanych w tekście. Na skuteczne czytanie ze zrozumieniem, prócz umiejętności spostrzegania graficznych symboli i rozumienia sensu wynikającego z zależności między znakiem a znaczeniem, składa się pamiętanie, logiczne myślenie i łączenie ugruntowanej już w umyśle wiedzy o świecie z nowymi wyobrażeniami. Jak ćwiczyć z najmłodszymi czytanie ze zrozumieniem?
Czytanie ze zrozumieniem – kiedy zacząć?
Ćwiczeń czytania ze zrozumieniem dla starszych dzieci i na wyższym poziomie zaawansowania jest mnóstwo. Warto jednak od najmłodszych lat kłaść nacisk na rozumienie przez dziecko wszelkich tekstów słyszanych (np. werbalne komunikaty kierowane do niemowląt padają najczęściej w czasie teraźniejszym w odpowiedniej sytuacji komunikacyjnej – np. zdanie Mama daje kaszkę wypowiadane jest, gdy dziecko siedząc przy stole, karmione jest przez opiekuna), a później oglądanych (np. piktogram przystanku autobusowego, znak drogowy informujący o ścieżce dla pieszych) i wreszcie czytanych (np. nadawanie przykładowych znaczeń czytanym samogłoskom, onomatopejom itd. – więcej o tym zagadnieniu we wpisie: Programowanie języka dziecka niemówiącego, rozwijającego język z opóźnieniem i dwu- lub wielojęzycznego).
Przykłady, które przytoczone zostaną we wpisie dotyczą zdań (rzadziej wyliczeń lub innego typu wypowiedzeń).
Czytanie ze zrozumieniem – jakie ćwiczenia?
Istnieje wiele ćwiczeń czytania ze zrozumieniem dla młodszych dzieci, np.
- układanie zdań z rozsypanek wyrazowych lub zdań z sylab,
- uzupełnianie tekstu brakującym wyrazem,
- zadania do tekstu czytanego przez kogoś bezpośrednio lub z nagrania.
Bardzo dobre efekty przynosi łączenie tekstu z obrazem, tak, jak to ma miejsce w „Układankach zdaniowych”, przy czym należy pamiętać, że prócz zdań w prezentowanych zestawach występują również wyliczenia, wyrażenia oraz wypowiedzenia o różnorodnej strukturze gramatycznej. Należy mieć to na uwadze, dobierając odpowiednie przykłady dla dziecka.
Jakie zdania wybierać na początek?
- o prostej strukturze gramatycznej (PODMIOT – ORZECZENIE- DOPEŁNIENIE, np. MAMA LUBI FALE),
- nie nasycone dużą ilością informacji (np. MAMA DOLEWA WODY DO KAWY),
- nie zawierające pojęć abstrakcyjnych.
„Układanki zdaniowe”
Każdy z czterech zestawów „Układanek zdaniowych” zawiera:
- 12 płytek z obrazkami,
- 12 płytek ze zdaniami, wyliczeniami lub innymi wypowiedzeniami opisującymi sytuację przedstawioną na obrazkach,
- bazę z wytłoczonymi miejscami na obrazek i podpis,
- pudełko mieszczące wszystkie elementy.
Wszystkie elementy wykonano z płyty HDF o grubości 3 mm.
Czytanie, rozumienie, układanie
Przebieg ćwiczenia jest prosty. Spośród 3 (lub więcej) obrazów dziecko wybiera tylko jedną ilustrację pasującą do zdania umieszczonego w układance. Podobieństwo sytuacji lub osób czy rzeczy przedstawionych na obrazkach dodatkowo motywuje dziecko do uważnego przeczytania tekstu. Oto przykłady:
Układanki można wykorzystywać w odmienny sposób – próbować opisywać ilustracj, a nawet podpisywać bardziej narracyjne obrazki (na których zarysowana jest sytuacja) lub ilustrować przeczytane zdania.
„Układanki zdaniowe” ukazała się nakładem Drukarni Colorado.
Pozostałe sprawdzone już przez nas pomoce tej marki znajdziecie pod linkiem Wydawnictwo Colorado.
