Historia uchodźców to historia wielu rodzin na świecie. Znaczna część ludzkości w pewnym momencie historii doświadczyła konieczności opuszczenia swojego domu i szukania nowego początku gdzie indziej. Uchodźcy to niezwykła książka dla dzieci, która z delikatną mądrością przybliża najmłodszym jedno z najważniejszych zagadnień współczesnego świata.
Twórcy z międzynarodową renomą
Ilan Brenman to brazylijski pisarz, edukator, wykładowca i gawędziarz. Jest autorem ponad 80 książek dla dzieci i młodzieży wydawanych w Brazylii i za granicą, w tym międzynarodowego bestsellera “Nawet księżniczki puszczają bąki”, który sprzedał się w ponad trzech milionach egzemplarzy na całym świecie. Jego dzieła zostały przetłumaczone na ponad 15 języków, co czyni go jednym z najważniejszych współczesnych autorów literatury dziecięcej.
Guilherme Karsten urodził się i mieszka w Blumenau w południowej Brazylii. Studiował reklamę i projektowanie graficzne, karierę ilustratorską rozpoczął w branży animacji i mody. W 2010 roku zilustrował swoją pierwszą książkę dla dzieci. Od tego czasu zilustrował ponad 30 książek brazylijskich i międzynarodowych autorów. Jego prace zostały nagrodzone na całym świecie, między innymi Złotą Tablicą Biennale Ilustracji w Bratysławie (Słowacja) w 2019 roku oraz nagrodą Golden Pinwheel Grand Award (Chiny) w 2019 roku.
Uniwersalna opowieść o wędrówce przez wieki
Uchodźcy to książka obrazkowa, która nie ma jednego głównego bohatera – bohaterem jest rodzina. Przyglądamy się opuszczającej kraj zamieszkania rodzinie. Najpierw jest to grupa Egipcjan, potem mieszkańców Bagdadu, Konstantynopola, jakiegoś europejskiego miasteczka, być może Londynu. Na końcu widzimy „kraj wolności” – USA.
Rodziny łączy ciągłe przenoszenie się, ostracyzm społeczny i przekazywany z pokolenia na pokolenie naszyjnik. Jest on niejako pomostem łączącym ich z historycznymi korzeniami. Ten symboliczny element – naszyjnik – staje się metaforą pamięci, tradycji i ciągłości rodzinnej mimo wszystkich przeciwności.
Książka jest napisana prostym, ale poetyckim językiem, który doskonale oddaje powagę tematu, pozostając zrozumiałym dla młodych czytelników. Powtarzające się frazy działają niczym mantra, utrwalając w umysłach dzieci uniwersalne przesłanie o tym, że wszyscy jesteśmy w pewnym sensie potomkami uchodźców.
Przesłanie pełne empatii i nadziei
Uchodźcy pokazują, jak łatwo przychodzi nam patrzeć na innych podejrzliwie tylko dlatego, że są inni. I jak ciężko jest się asymilować pod presją takich spojrzeń. Co ciekawe, bez względu na to, jak dorośli się do siebie odnoszą, dzieci mogą być ponad tym.
To jedno z najbardziej poruszających przesłań książki. Autorzy subtelnie przekazują, że choć dorośli mogą być pełni uprzedzeń i nieufności wobec innych, dzieci patrzą na świat z naturalną otwartością i ciekawością. Nie kategoryzują, nie oceniają – po prostu chcą poznać i zrozumieć.
Książka uczy empatii, pokazując, że historia migracji to nie tylko przeszłość, ale również kluczowy element współczesności. Pomaga dzieciom zrozumieć, że różnorodność kulturowa to też skarb, a nie zagrożenie.
Aktualna debata o migracji – jak rozmawiać z dziećmi?
Współczesny świat zmaga się z kompleksowymi wyzwaniami związanymi z migracją. To temat, który dzieli społeczeństwa – jedni podkreślają obowiązek niesienia pomocy potrzebującym i bogactwo kulturowe, jakie niosą ze sobą migranci, inni wskazują na realne obawy dotyczące bezpieczeństwa, integracji społecznej czy obciążenia systemów pomocowych. Obie perspektywy zawierają uzasadnione argumenty i odzwierciedlają naturalne ludzkie reakcje na zmiany i niepewność.
Książka Uchodźcy nie narzuca gotowych odpowiedzi na te złożone pytania, ale oferuje coś równie cennego – fundament do budowania empatii i zrozumienia. Pokazuje dzieciom, że za każdą historią migracji stoją konkretni ludzie z własnymi marzeniami, strachami i nadziejami. To może być początek ważnych rozmów rodzinnych o tym, jak znajdować równowagę między otwartością a rozsądną ostrożnością, między pomocą innym a dbaniem o własną społeczność.
Rodzice mogą wykorzystać tę lekturę do rozmów dostosowanych do wieku dziecka – od prostego wyjaśnienia, dlaczego ludzie czasem muszą szukać nowego domu, po bardziej złożone dyskusje o tym, jak społeczeństwa mogą mądrze i odpowiedzialnie reagować na wyzwania migracyjne. Książka daje narzędzie do budowania u dzieci krytycznego myślenia i empatii – dwóch kluczowych umiejętności potrzebnych do życia w złożonym, wielokulturowym świecie.
Ilustracje, które mówią więcej niż słowa
Guilherme Karsten stworzył ilustracje, które doskonale współgrają z tekstem Brenman. Znany ze swojego charakterystycznego stylu i porywających historii, które rozpalają wyobraźnię czytelników, Guilherme wierzy, że czytanie w dzieciństwie jest o wiele bardziej ekscytujące, gdy przynosi momenty interakcji i łączenia się z opowieścią.
Warstwa graficzna książki charakteryzuje się ciepłą kolorystyką i symbolicznymi przedstawieniami. Ilustracje pokazują różne epoki i kontynenty, a jednocześnie podkreślają uniwersalność ludzkiego doświadczenia.
Każda ilustracja została starannie przemyślana, a powtarzający się motyw naszyjnika staje się wizualną nicią łączącą wszystkie historie. Kolory są stonowane, ale ciepłe, co doskonale oddaje nostalgiczny i jednocześnie pełen nadziei nastrój opowieści.
Podsumowanie
Książka dla dzieci Uchodźcy to tytuł, który powinien znaleźć się w każdej domowej bibliotece. To pozycja, która nie tylko edukuje, ale również wzrusza i inspiruje do rozmów o tolerancji, empatii i otwartości na innych. Polecana dla dzieci od 5. roku życia, ale równie cenną lekturą może być dla dorosłych.
W czasach, gdy temat migracji i uchodźstwa budzi tyle emocji, ta książka stanowi doskonały punkt wyjścia do spokojnych, przemyślanych rozmów z dziećmi o tym, co oznacza być człowiekiem w świecie pełnym różnorodności.
