Spójność tekstu z obrazem, brak tematów tabu, szacunek dla problemów, rozterek i wyobrażeń najmłodszych, dziecięcy humor, w większości dziecięca perspektywa, refleksja i rozrywka w jednym – to moja definicja szwedzkiej literatury dla dzieci.
O szwedzkiej literaturze dla dorosłych wiem niewiele. Z kolei piśmiennictwo dla dzieci autorów pochodzących z tej części Skandynawii fascynuje mnie od czasów studiów filologicznych. Wygaszona pieluchami, zupkami i praniem ekscytacja obudziła się na nowo, gdy pierwszy syn dorwał biblioteczny egzemplarz “Auta Maksa” Barbro Lindgren i Evy Eriksson. Obecnie nawet 2-latek potrafi celebrować ze mną lektury Astrid Lindgren, Gunilli Bergström czy Svena Nordqvista.
Kolejna stworzona przeze mnie lista (Listę naszych ulubionych 100 książkowych serii znajdziecie tutaj) tym razem obejmuje zarówno serie jak i książki autonomiczne szwedzkich autorów i ilustratorów XX i XXI wieku. Skupiłam się na pozycjach, które znają i czytają z nami dzieci (2,5 i 4,5-latek). Nie znajdziecie więc tu np. Martina Widmarka, którego twórczość trafia raczej do starszych czytelników. Jeśli się mylę, poprawcie mnie.
Listę oparłam na nazwiskach autorów. Każdą książkę bądź serię opisuję również osobą ilustratora, bo niezaprzeczalnie tekst i obraz w literaturze szwedzkiej tworzą spójną całość. Nie bez kozery spora część autorów to również ilustratorzy swoich (i nie tylko) książek.
W opisie pozycji znajduje się również nazwa wydawnictwa. Zazwyczaj pod jego nazwą kryje się link do wszystkich książek w serii lub do konkretnej pozycji, jeśli jest to tylko jedna książka autora. Czasami link źródłowy znajduje się w tytule książek – sytuacja ma miejsce, gdy na stronie wydawnictwa książki nie ujęte zostały w serie. Niejednokrotnie brakuje mi w księgarniach internetowych czy nawet katalogach bibliotecznych hasła przedmiotowego z nazwą serii, dzięki której można znaleźć wszystkie części z cyklu pod jedną nazwą. Mam więc nadzieję, że ta kompletna lista przyda się nie tylko mi.
W większości odsyłam Was do rodzimego wydawnictwa. Zakamarki są zdecydowanie liderem w wydawaniu szwedzkich książek dla dzieci w Polsce. Dlatego to jedno z moich ulubionych wydawnictw na polskim rynku.
W czym moim zdaniem tkwi fenomen szwedzkiej literatury dla dzieci?
To literatura nie znająca żadnego tabu. Jest tata samotnie wychowujący dziecko (seria o Albercie), jest śmierć (Czy umiesz gwizdać Joanno, Chusta babci), jest seks (Wielka księga siusiaków), jest przemoc (seria Przygody w Raj), jest tolerancja (Igor i lalki, Różowe życie), jest miłość.
To literatura doskonale oddająca świat dziecięcych myśli (Chusta babci – o umierającej babci: Doniece bez kwiatów. Kwiaty bez donic. Życie bez babci. Babcia bez życia), potrzeb (Nusia i baranie łby –Wszystkie dzieci lubią się kąpać – mówi tata. Ale nie Nusia. Dobrze jej na leżaku. Najchętniej by sobie pokopała), spraw, zmartwień, wyobrażeń (Filip i mama, która zapomniała – sfrustrowana mama jako smoczyca).
Ta dziecięca perspektywa, a niejednokrotnie i dziecięcy język, sprawia, że także dorośli bardzo chętnie sięgają po szwedzkie książki dla dzieci. Dla nas rodziców to coś w rodzaju poradnika – “Psychologia dziecka. Jak zrozumieć zachowanie najmłodszych?”. Ponadto, tylko z ust niezakłamanego jeszcze, szczerego dziecka możemy się dowiedzieć tak wiele o sobie.
To niezaprzeczalnie, choć może nie na pierwszy rzut oka, literatura wysokich lotów – świetnie skonstruowana fabuła, niedające się jednoznacznie ocenić zachowanie bohaterów, brak nachalnego moralizatorstwa, szczery dziecięcy humor, szacunek dla dziecka i jego świata.
Gunilla Bergström
Gunilla Bergström (tekst i ilustracje), seria o Albercie, Zakamarki
Dobranoc, Albercie Albertsonie
Nieźle to sobie wymyśliłeś, Albercie
Pospiesz się, Albercie
Albert i tajemniczy Molgan
Kto obroni Alberta?
Sprytnie, Albercie
Albert i potwór
Czy jesteś tchórzem, Albercie?
Co się stało z Albertem?
Kto straszy, Albercie?
Co cieszy Alberta?
Albert i Mika
Hokus-pokus, Albercie
Urodziny Alberta
Wiąż, ile chcesz, Albercie
Co mówi tata Alberta?
Albercie, ty złodzieju!
Jeśli chcesz więcej dowiedzieć się o Albercie Albertsonie, to zainteresuje Cię również ten mój wpis.
Astrid Lindgren
Astrid Lindgren (tekst), Björn Berg (ilustracje), seria o Idzie i Emilu za Smalandii, Zakamarki
Mała Ida też chce psocić
Ach, ten Emil!
Emil i ciasto na kluski
Skąpy nie jestem, powiedział Emil
Astrid Lindgren (tekst), Ilon Wikland (ilustracje), seria o dzieciach z Bullerbyn, Zakamarki
Boże Narodzenie w Bullerbyn (Gwiazdka w Bullerbyn)
Wiosna w Bullerbyn
Dzień Dziecka w Bullerbyn
Bullerbyn. Trzy opowiadania
Astrid Lindgren (tekst), Ingrid Vang Nyman (ilustracje), seria o Pippi, Zakamarki
Czy znasz Pippi Pończoszankę?
Pippi na wyspie Kurrekurredutt
Kolorowanka Pippi Pończoszanki
Ucieczka Pippi
Pippi się wprowadza i inne komiksy
Pippi zawsze sobie poradzi i inne komiksy
Astrid Lindgren (tekst), Ilon Wikland (ilustracje), seria o Lotcie, Zakamarki
Pewnie, że Lotta umie jeździć na rowerze
Pewnie, że Lotta umie prawie wszystko
Pewnie, że Lotta jest wesołym dzieckiem
Astrid Lindgren (tekst), Ilon Wikland (ilustracje), seria o Peterze i Lenie, Zakamarki
Astrid Lindgren (tekst), Kitty Crowther (ilustracje), Skrzat nie śpi, Zakamarki
Astrid Lindgren (tekst), Ilon Wikland (ilustracje), Patrz, Madika, pada śnieg!, Zakamarki
Astrid Lindgren (tekst), Ilon Wikland (ilustracje), Ja nie chcę iść spać, Zakamarki
Astrid Lindgren (tekst), Marit Törnqvist (ilustracje), Jak Johan uratował cielaka, Zakamarki
Astrid Lindgren (tekst), Marit Törnqvist (ilustracje), Jak Kalle rozprawił sie z bykiem, Zakamarki
Sven Nordqvist
Sven Nordqvist (teskt i ilustracje), seria o Pettsonie i Findusie, Media Rodzina
Kiedy Mały Findus się zgubił
Minuta Koguta
Niezwykły Święty Mikołaj
Pettson na biwaku
Polowanie na lisa
Biedny Pettson
Rwetes w ogrodzie
Tort urodzinowy
Findus się wyprowadza
Goście na Boże Narodzenie
Poznaj Pettsona i Findusa
Rok z Findusem
Sven Nordqvist (tekst i ilustracje), seria o Nosku, Media Rodzina
Nosek znajduje krzesło
Nosek i taksówka
Sven Nordqvist (tekst i ilustracje), Gdzie jest moja siostra?, EneDueRabe
Sven Nordqvist (tekst i ilustracje) – Spacer z psem, Media Rodzina
Jujja Wieslander i Tomas Wieslander
Jujja Wieslander i Tomas Wieslander (teskt), Sven Nordqvist (ilustracje), seria o Mamie Mu, Zakamarki
Mama Mu na huśtawce
Mama Mu na sankach
Mama Mu sprząta
Mama Mu buduje
Kolorowanka Mamy Mu i Pana Wrony
Mama Mu nabija sobie guza
Mama Mu na rowerze i inne historie
Mama Mu czyta
Mama Mu na drzewie i inne historie
Wigilia Mamy Mu i Pana Wrony
Mama Mu na wycieczce i inne komiksy
Mama Mu na zjeżdżalni
Birgitta Stenberg
Birgitta Stenberg (tekst), Mati Lepp (ilustracje), seria o Billym, EneDueRabe
Billy i gwizdek
Billy i potwór
Billy i tajemniczy kot
Billy w szkole
Billy jest zły
Barbro Lindgren
Barbro Lindgren (tekst), Eva Eriksson (ilustracje), seria o Maksie, Zakamarki
Smoczek Maksa
Nocnik Maksa
Wózek Maksa
Piłka Maksa
Lampa Maksa
Miś Maksa
Ciastko Maksa
Miska Maksa
Auto Maksa
Pieluszka Maksa
Barbro Lindgren (tekst), Olof Landström (ilustracje), seria o Bolusiu, Zakamarki
Ależ, Bolusiu!
Ładnie, Bolusiu!
Chrum, chrum, Bolusiu!
Barbro Lindgren (tekst), Charlotte Ramel (ilustracje), Teraz będziesz kurą, Zakamarki
Ulf Stark
Ulf Stark (tekst), Charlotte Ramel (ilustracje), Cynamon i Trusia, Zakamarki
Cynamon i Trusia. Wierszyki od stóp do głów
Cynamon i Trusia. Wierszyki na okrągły rok
Cynamon i Trusia. Wierszyki o złości i radości
Ulf Stark (tekst), Anna Höglund (ilustracje), Czy umiesz gwizdać Joanno?, Zakamarki
Ulf Stark (tekst), Anna Höglund (ilustracje),Chłopiec, dziewczynka i mur, Zakamarki
Ulf Stark (tekst), Charlotte Ramel (ilustracje), Tej nocy miś nie chce być duży, Zakamarki
Ulf Stark (autor), Charlotte Ramel (ilustracje) – Siostrzyczka, Zakamarki
Ulf Stark (tekst), Mati Lepp (ilustracje) – Jak mama została Indianką, Zakamarki
Ulf Stark (tekst), Eva Eriksson (ilustracje) – Jak tata pokazał mi wszechświat, Zakamarki
Ulf Stark (tekst), Mati Lepp (ilustracje) – Jak tata się z nami bawił, Zakamarki
Moni Nilsson
Moni Nilsson (tekst), Elin Lindel (ilustracje), seria Przygody w Raju, Zakamarki
Najlepsi przyjaciele
Anioły, ciastka i wypadające zęby
Noc duchów
Najlepsze najgorsze urodziny
Zlatko, Beza i złodziej
Moni Nilsson (tekst), Pija Lindenbaum (ilustracje), seria Tsatsiki, Zakamarki
Tsatsiki i Mamuśka
Tsatsiki i Tata Poławiacz Ośmiornic
Tylko Tsatsiki
Tsatsiki i miłość
Tsatsiki i Retzina
Tsatsiki i Per
Tsatsiki i wojna oliwkowa
Amanda Eriksson
Amanda Eriksson (tekst, ilustracje) – trylogia, EneDueRabe
Inne życie
Różowe życie
Czarne życie
Eva Susso
Eva Susso (tekst), Benjamin Chaud (ilustracje), seria o Bincie, Zakamarki
Binta tańczy
Babo chce
Lalo gra na bębnie
Eva Susso (tekst), Benjamin Chaud (ilustracje), seria o Matim i Uno, Zakamarki
Catarina Kruusval
Catarina Kruusval (tekst i ilustracje), seria o Eli, Zakamarki
Ela i Olek kąpią się
Ela i Olek jeżdżą
Ela i Olek jedzą
Ela i Olek bawią się
Ubranka Eli
Piłka Eli
Ela na plaży
Kwiaty od Eli
Jabłonka Eli
Wszystkie psy Eli
Pija Lindenbaum
Pija Lindenbaum (tekst i ilustracje), seria o Nusi, Zakamarki
Nusia się chowa
Nusia i baranie łby
Nusia i bracia łosie
Jeśli interesuje Cię moja recenzja tej książki zapraszam tutaj.
Nusia i wilki
Pija Lindenbaum (tekst i ilustracje), Pobawimy się?, Zakamarki
Pija Lindenbaum (tekst i ilustracje), Sonia śpi gdzie indziej, Zakamarki
Pija Lindenbaum (tekst i ilustracje), Sonia śpi gdzie indziej, Zakamarki
Pija Lindenbaum (tekst i ilustracje), Doris ma dość, Zakamarki
Pija Lindenbaum (tekst i ilustracje), Filip i mama, która zapomniała, Zakamarki
Pija Lindenbaum (tekst i ilustracje), Pudle i frytki, Zakamarki
Pija Lindenbaum (tekst i ilustracje), Igor i lalki, Zakamarki
Pija Lindenbaum (tekst i ilustracje), Lubię Leosia, Zakamarki
Ulf Nilsson
Ulf Nilsson (tekst), Eva Eriksson (ilustracje), Kret sam na scenie, EneDueRabe
Ulf Nilsson (tekst), Emma Adbage (ilustracje), Hurra, są święta, Zakamarki
Emma Adbåge
Emma Adbåge (tekst i ilustracje), Liczymy na spacerze. Matematyka na każdą pogodę, Zakamarki
Johanna Thydell
Johanna Thydell (tekst), Emma Adbåge (ilustracje), Okropny rysunek, Zakamarki
Ellen Karlson
Ellen Karlson (tekst), Eva Lindström (ilustracje) – seria o Selmie, Zakamarki
Sznurówka, ptak i ja
Ryba o imieniu Fabian
Eva Lindström
Eva Lindström (tekst i ilustracje), Mój przyjaciel Stefan, Zakamarki
Eva Lindström (tekst i ilustracje), Mats i Roj. Ktoś się wprowadza, Zakamarki
Eva Lindström (tekst i ilustracje), Chcemy nasze czapki, Zakamarki
Elsa Beskow
Elsa Beskow (tekst i ilustracje), Słoneczne jajo, Zakamarki
Elsa Beskow (tekst i ilustracje), Zimowa wyprawa Ollego, Zakamarki
Lena Anderson
Lena Anderson, Lato Stiny, Zakamarki
Lotta Geffenblad
Lotta Geffenblad, Kamyki Astona, EneDueRabe
Eva Eriksson
Eva Eriksson (tekst i ilustracje), Mela na rowerze, Zakamarki
Eva Eriksson (tekst i ilustracje), Mela na zakupach, Zakamarki
Christina Björk
Christina Björk (tekst), Eva Eriksson (ilustracje), Księżniczki i smoki, Zakamarki
Christina Björk (tekst), Eva Eriksson (ilustracje), Rycerze i smoki, Zakamarki
Christina Björk (tekst), Eva Eriksson (ilustracje), Rok z Lineą, Zakamarki
Christina Björk (tekst), Lena Anderson (ilustracje), Linea w ogrodzie Moneta, Zakamarki
Christina Björk (tekst), Lena Anderson (ilustracje), Przygody Astrid – zanim została Astrid Lindgren, Zakamarki
Rose Lagercrantz
Rose Lagercrantz (tekst), Eva Eriksson, seria o Duni – Zakamarki
Życie według Duni
Szczęśliwy ten, kto dostanie Dunię
Do zobaczenia następnym razem
Kiedy ostatnio byłam szczęśliwa
Moje serce skacze z radości
Moje szczęśliwe życie
Więcej o Duni i jej tacie napisałam tutaj.
Rose Lagercrantz, Samuel Lagercrantz (tekst), Eva Eriksson (ilustracje), Mattis i jego przygody w pierwszej, drugiej i trzeciej klasie, Zakamarki
Lotta Olsson
Lotta Olsson (tekst), Charlotte Ramel (ilustracje) – seria CO WOKOŁO, Zakamarki
Lotta Olsson (tekst), Charlotte Ramel (ilustracje), seria o Mrówkojadzie i Orzesznicy, Zakamarki
Lotta Olson (tekst), Benjamin Chaud (ilustracje), Wierzcie w Mikołaja, Zakamarki
Anna Höglund
Anna Höglund (tekst i ilustracje), O tym można rozmawiać tylko z królikami, Zakamarki
Anna-Clara Tidholm
Anna-Clara Tidholm (tekst i ilustracje), seria książek obrazkowych, Zakamarki
A dlaczego?
Gdzie idziemy?
Jest tam kto?
Wymyśl coś!
Åsa Lind
Åsa Lind (tekst), Joanna Hellgren (ilustracje), Chusta babci, Zakamarki
Åsa Lind (tekst), Kristina Digman (ilustracje), seria Piaskowy Wilk, Zakamarki
Piaskowy Wilk
Piaskowy Wilk i ćwiczenia z myślenia
Piaskowy Wilk i prawdziwe wymysły
Raz, dwa, trzy, Piaskowy Wilk
Serge Bloch
Serge Bloch (tekst i ilustracje), Wielka historia małej kreski, Zakamarki
Görel Kristina Näslund
Görel Kristina Näslund (tekst), Kristina Digman (ilustracje), O zimie, Zakamarki
Judith Drews
Judith Drews (tekst i ilustracje) – seria książek obrazkowych z miastami w roli głównej, Zakamarki
Kristin Dahl
Kristin Dahl (tekst), Mati Lepp (ilustracje), Matematyka ze sznurka i guzika, Zakamarki
Mårten Sandén
Mårten Sandén (tekst), Lina Bodén (ilustracje), Święta dzieci z dachów, Zakamarki
Sanna Töringe
Sanna Töringe (tekst), Kristina Digman (ilustracje), O duchu, który się bał, Zakamarki
Aakeson Kim Fupz
Aakeson Kim Fupz (tekst – Duńczyk), Eva Eriksson (ilustracje) Esben i duch dziadka, Media Rodzina
Thomas Halling
Thomas Halling (tekst), Eva Eriksson (ilustracje), Co za szczęście/Co za pech, EneDueRabe
Jeśli interesuje Cię moja recenzja książki Nusia i bracia łosie Piji Lindenbaum, zapraszam tutaj. Przegapiłeś opis serii o Albercie Albertsonie Gunilli Bergstrom lub Duni Rose Lagercrantz? Zerknij tutaj.