“OCEANY | PUSTYNIE” to starannie wydany i z artystycznym wyczuciem malowany dwustronny album o przyrodzie. Przewaga różnych odcieni niebieskiego i pomarańczowego stanowi doskonałe tło dla skrajnie odmiennych, choć spotykających się ze sobą w przyrodzie (ale i na środku książki) środowisk. Publikacja okazuje się również rzetelnie napisanym popularnonaukowym vademecum o pustyniach, oceanach oraz zasiedlających ich mieszkańcach.
Pustynie
Która pustynia jest 30 razy większa od Polski? Czy piasek potrafi śpiewać? Jak powstaje fatamorgana? Ile litrów wody w ciągu 10 minut może wypić wielbłąd dwugarbny, by przetrwać letni upał?
Ciekawostki stanowią uzupełnienie, konkretną egzemplifikację, czasami także punkt wyjścia spójnej opowieści o powstaniu pustyń, rodzajach i charakterystyce najważniejszych pustyń na świecie.
Sahara, Gobi, Wielka Pustynia Piaszczysta, Antarktyda (tak, tak — to wyjątkowa pustynia), Sonora i Atakama. Choć na każdej notuje się rekordowe temperatury (gorąca lub zimna!) i minimalną ilość opadów, a ich roślinność należy do skrajnie ubogich, to każda jest inna, każda skrywa odmienne sekrety i jest schronieniem dla różnorodnych — choć pustynnych — i osobliwych gatunków roślin i zwierząt.
Lapidarne, ale treściwe objaśnienia oraz zbliżone do realnych (nie bajkowe, nie cudaczne) wizerunki zwierząt są źródłem wiarygodnych informacji — w zdecydowanej większości o charakterze intrygujących ciekawostek dotyczących cech i umiejętności mieszkańców, dzięki którym zasiedlają one ciepłe lub lodowe pustynie.
Wiedzieliście, że właśnie na Saharze żyje najmniejszy jeż na świecie (za to z największymi uszami!), gazela pustynna wcale nie pije wody, a futro śnieżnego leoparda może mieć nawet 12 centymetrów grubości?
Oceany
Popularnonaukowa narracja drugiej (pierwszej — w zależności od kierunku czytania i eksplorowania albumu) części książki również rozpoczyna się opowieścią o genezie — w tym wypadku oceanów. Następnie dotyczy syntetycznie przedstawionego podstawowego podziału wód, typologii i charakterystyki zbiorników wodnych (czym jest cieśnina, a czym kanał, czym zalew, zatoka, morze, formy dna oceanicznego), wreszcie klasyfikacji oceanów.
Przystosowania zwierząt do życia w wodzie omówione zostały z uwzględnieniem stref życia w oceanach. Czytelnik poznaje m.in. żaglicę, czyli najszybszą rybę świata żyjąca w toni wodnej (pelagial), morskiego królika — w rzeczywistości ślimaka pełzającego po dnie morskim, świecące ryby oceanicznych głębin, delfiny pływające w miejscach, gdzie rzeki wpływają do oceanów (estuaria), bogactwo gatunków raf koralowych, kominów hydrotermalnych i lasów i łąk morskich.
Zachwyt nad pięknem i mądrością Matki Natury przerywa wzbudzająca refleksję rozkładówka dotycząca Wielkich Plam Śmieci. Jedna z kilku takich wysp śmieci na oceanach – Pacyficzna – ma powierzchnię trzy razy większą od Francji, a szacunkowa waga plastikowych odpadów wynosi około 100 tysięcy ton. Nie tylko jednak przytaczane liczby robią ogromne wrażenie. Charakterystyka zwierząt dokonywana pod kątem szkód, jakie wyrządzają im śmieci, wzbudza ogromne zaskoczenie i zakłopotanie czytelnika. Narracja tych dwóch stron, ilustracja (natura zaplątana i tonąca w plastikowym wysypisku) i wspomniany opis gatunków jest rodzajem ekologicznego apelu. Paradoksalnie smutny akcent w albumie o przyrodzie cieszy o tyle, że może przyczynić się do wzrostu świadomości czytelników.
Album o przyrodzie “OCEANY | PUSTYNIE” wydany został nakładem wydawnictwa Widnokrąg.
Dla młodych botaników i zoologów z wyobraźnią i poczuciem humoru polecamy zwariowane atlasy roślin i zwierząt, czyli „Elegantki, trucicielki i inne ziółka” oraz „Narwańcy, uwodziciele, samotnicy”.
Polecam również wielkoformatowy album dla miłośników przyrody malowany techniką stempli „Razem. W stadzie, ławicy i chmarze”.
